«Κλείδωσα; Ας ελέγξω πάλι…»

Τι πυροδοτεί τη συνήθεια που έχουμε σχεδόν όλοι;;

Σε όλους μας έχει συμβεί, ουκ ολίγες φορές να κάνουμε την σκέψη «κλείδωσα; Ας ελέγξω πάλι για σιγουριά». Αυτή η αφηρημάδα, η αβεβαιότητα για το αν κάναμε κάτι ή όχι, ενώ έχουν περάσει μόλις μερικά λεπτά από τη στιγμή που το πράξαμε, μπορεί να μην είναι τόσο αθώα όσο οι περισσότεροι από εμάς νομίζουμε. Σύμφωνα με τους ειδικούς, μπορεί να είναι μια διαταραχή άγχους. Οι ερευνητές λένε ότι, πίσω από αυτή τη συμπεριφορά μας, κρύβεται ο φόβος απώλειας του ελέγχου.

Η απουσία ήρεμης σκέψης και η βιασύνη να φτάσουμε οπουδήποτε πρέπει να πάμε, μπορούν να οδηγήσουν σε αυτές τις στιγμές «αμνησίας» και στο ξαφνικό σοκ, όταν συνειδητοποιήσουμε ότι δεν είμαστε σίγουροι αν κάναμε ό,τι έπρεπε να κάνουμε.

Όπως επισημαίνεται από έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο Concordia στο Μόντρεαλ του Καναδά, «ένας τέτοιος φόβος απώλειας ελέγχου μπορεί να οδηγήσει σε επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά ελέγχου. Αυτό, μπορεί να βρίσκεται στον πυρήνα πολλών αγχωδών διαταραχών, συμπεριλαμβανομένης της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής (ΙΨΔ)».

Ο επικεφαλής συγγραφέας μελέτης που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Obsessive-Compulsive and Related Disorders, Adam Radomsky αναφέρει: «Αποδείξαμε ότι οι άνθρωποι που πιστεύουν ότι πρόκειται να χάσουν τον έλεγχο είναι πολύ πιο πιθανό να παρουσιάσουν μια συμπεριφορά ελέγχου με μεγαλύτερη συχνότητα». Τονίζει επίσης ότι, «Εφόσον θεραπεύουμε την ΙΨΔ σε κλινικό επίπεδο, μπορούμε να προσπαθήσουμε να μειώσουμε τους φόβους των ασθενών για την απώλεια ελέγχου και αυτό θα μειώσει τα συμπτώματά τους».

Ο Δρ. Radomsky και ο συνεργάτης του στην έρευνα, Δρ. Jean-Philippe Gagné, Ph.D., εξέτασαν τις περιπτώσεις 133 συμμετεχόντων που ήταν προπτυχιακοί φοιτητές. Σε αυτούς που συμμετείχαν εφαρμόστηκε η μέθοδος του ψευδούς ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος. Μια μέθοδος η οποία έχει σχεδιαστεί για τη μέτρηση της ηλεκτρικής δραστηριότητας στον εγκέφαλο. «Τους δώσαμε τυχαία ψευδή αποτελέσματα ότι είχαν είτε χαμηλό είτε υψηλό κίνδυνο να χάσουν τον έλεγχο των σκέψεων και των ενεργειών τους» εξηγεί ο Radomsky.

Αφού είχαν πείσει τους μαθητές ότι ήταν είτε υπό πλήρη έλεγχο, είτε κινδύνευαν να χάσουν τον έλεγχο, οι επιστήμονες τους ζήτησαν να ολοκληρώσουν μια άσκηση σε υπολογιστή που απαιτούσε από εκείνους, «να ελέγξουν τον ρυθμό αλλαγής» κάποιων εικόνων, κάνοντάς τις να εξαφανιστούν προτού «ξεθωριάσουν» από την οθόνη από μόνες τους.

Οι Radomsky και Gagné διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες που ήταν πεπεισμένοι ότι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να χάσουν τον έλεγχο των ενεργειών τους, ασκούσαν πιο σχολαστική συμπεριφορά ελέγχου σε σχέση με εκείνους στους οποίους είχαν πει το αντίθετο.

«Δυνατότητα βελτίωσης» της θεραπείας άγχους:
Σύμφωνα με τους ερευνητές, κανένας από τους συμμετέχοντες στη μελέτη δεν διαγνώστηκε με ΙΨΔ. Αυτό αποτελεί ένδειξη ότι ο φόβος της απώλειας ελέγχου βρίσκεται στον πυρήνα πολλών συμπτωμάτων διαταραχής άγχους.

Τα συμπεράσματα επιβεβαίωσαν την αρχική υπόθεση των ερευνητών: «Οι φόβοι και οι πεποιθήσεις των ανθρώπων για την απώλεια ελέγχου μπορεί να τους θέσουν σε κίνδυνο για μια σειρά προβλημάτων, όπως διαταραχή πανικού, κοινωνική φοβία, ΙΨΔ, διαταραχή μετατραυματικού στρες, γενικευμένη αγχώδη διαταραχή και άλλες».

Κλείνοντας, οι ερευνητές, επισημαίνουν ότι «Γνωρίζοντας ότι πίσω από την υπερβολική συμπεριφορά ελέγχου βρίσκεται η ανησυχία απώλειας του ελέγχου της κατάστασης μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για μια πιο κατάλληλη νοητική συμπεριφορική θεραπεία και για τη θεραπεία μιας σειράς αγχωδών διαταραχών».