Η Ιστορία της Δημοτικής Αγοράς το ξακουστό Παντοπωλείο στην καρδιά της Λεμεσού

Το εμβληματικό το κτίριο και ορόσημο της πόλης

Με αφορμή την αναβίωση του ιστορικού κτιρίου της «Δημοτικής Αγοράς» Λεμεσού ή αλλιώς «Παντοπωλείου», σύμφωνα με τα πρότυπα της σύγχρονης εποχής ας ανατρέξουμε πίσω στο χρόνο και να μάθουμε την ιστορία που κρύβεται πίσω από το ιστορικό αυτό κτίριο.

H «Δημοτική Αγορά», το εμβληματικό, διατηρητέο κτίριο, το κτίριο σήμα κατατεθέν και ορόσημο της Λεμεσού.

Πρόκειται για ένα δημόσιο κτίριο που εκφράζει τον αστικό χαρακτήρα της πόλης αλλά σε καμία περίπτωση δεν έρχεται σε αντίθεση με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική.

Αποτελούσε Χώρο σύναξης, συνάθροισης, εμπορίου , με ιστορία 100 και χρόνων.

Για πάρα πολλά χρόνια η Λεμεσός, αποτελούσε μία μικρή πλινθόκτιστη κυρίως πολίχνη. Το μόνο επιβλητικό κτίριο που είχε ήταν το Μεσαιωνικό Κάστρο της.

Ο πληθυσμός της πόλης μέχρι το 1911 αριθμούσε πάνω από 10 χιλιάδες. Τα όρια της πόλης επεκτάθηκαν λιγότερο προς βορρά προς την οδό Γλάδστωνος και περισσότερο ανατολικά και δυτικά.

Από τα τέλη 19ου αι. και στις αρχές του 20ου η πόλη της Λεμεσού πήρε μια ανιούσα πορεία ανάπτυξης τόσο στον τομέα του εμπορίου και της βιομηχανίας όσο και σε θέμα πληθυσμού. Σημαντικός παράγοντας στην ανάπτυξη αυτή αποτέλεσε το λιμάνι της πόλης και η μεγάλη ζήτηση για εργασία και παραγωγή για σκοπούς προώθησης του εμπορίου.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι φημιζόταν για τα καλά κρασιά που παράγει η περιοχή της κι’ έκανε εξαγωγή αμπελουργικών προϊόντων και χαρουπιών.

Τη συγκεκριμένη περίοδο οι Λεμεσιανοί διαμόρφωναν επίσης μια σθεναρή εθνική πολιτική και ανέπτυσσαν την πνευματική και κοινωνική τους ζωή, που υπήρξε πρωτοποριακή σε πολλούς τομείς. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα ξεπήδησε επιτακτική η ανάγκη για απόκτηση μιας μεγάλης και σύγχρονης Αγοράς. Εξάλλου μια μεγάλη κεντρική Αγορά θα μείωνε την πλανωδιοπόληση και θα εξασφάλιζε την είσπραξη κάποιων φόρων.

Έτσι το 1918 με σχέδιο του αρχιτέκτονα Ζαχαρία Βόνδα και επί Δημαρχίας του Σπύρου Αραούζου η Δημοτική Αγορά έγινε πραγματικότητα και στολίδι της πόλης.

Τα εγκαίνια της Αγοράς έγιναν με κάθε επισημότητα την Κυριακή 14 Απριλίου 1918 και ώρα 21:00, από τον Άγγλο Διοικητή της πόλης Bolton. Το κτίριο χαρακτηρίστηκε από τον τύπο " μεγαλοπρεπέστατον και τέλειον”.Η κίνηση μέσα και γύρω από την Δημοτική Αγορά αυξανόταν με γοργό ρυθμό, άρχιζε το πρωί πριν να ξημερώσει και τα καλοκαίρια τελείωνε μετά τις 7:30 το βράδυ οπότε η Αγορά έκλεινε.

Με το πρώτο ξύπνημα της πόλης, η πλατεία της Δημοτικής Αγοράς ήταν γεμάτη κόσμο και κίνηση.

Η γύρω περιοχή έσφυζε από ζωή και εκεί χτυπούσε ο παλμός της πόλης.

Το 1930 ο Δήμος Λεμεσού άρχισε να συμπληρώνει ορισμένα κενά που παρουσίαζε το κτίριο της Αγοράς. Κατασκεύασε ουρητήρια και αποχωρητήρια, εγκατέστησε χολέτρες στο υπόστεγο. Το 1931 άρχισε να μελετάται η ανάγκη στέγασης του κτιρίου. Το Δημοτικό Συμβούλιο υπό την προεδρία του Δημάρχου Χριστόδουλου Χατζηπαύλου τον Φεβρουάριο του 1931 ανέθεσε στο Δημοτικό Σύμβουλο Αντώνιο Πηλαβάκη να εκπονήση τα σχετικά σχέδια τα οποία πριν από την εκτέλεση θα υποβάλλονταν προς έγκριση σε ειδικό Μηχανικό. Τον Δεκέμβριο του 1931 το Δημοτικό Συμβούλιο ενέκρινε σχέδια που υπέβαλε ο Δημοτικός Μηχανικός και ζήτησε μειοδοτικές προσφορές μέσω του εγχωρίου και ξένου τύπου για την ανάληψη και εκτέλεση εργολαβικώς: (α) του όλου έργου της στέγασης (β) 1. της εκ σιδήρου εργασίας 2. της εκ τσιμέντου εργασίας 3. της επιστεγάσεως (covers) κεχωρισμένως.

Τον Σεπτέμβριο του 1938 λήφθηκε η απόφαση για περίφραξη του χώρου βορείως της Αγοράς με κιγκλίδωμα.

Πριν από το 1946 η Α’ Δημοτική Αγορά, (είχε δημιουργηθεί στο μεταξύ και η μικρότερη Β’ Δημοτική Αγορά) στη βόρια είσοδο είχε ένα χάνι για γαϊδούρια και χοίρους που κατά τα πολεμικά χρόνια το Γραφείο του Ελεγκτού των προμηθειών το χρησιμοποιούσε σαν αποθήκη για το σχέδιο των φθαρτών.
Δίπλα σ’ αυτό ένας ακάλυπτος χώρος, όπου κάτω από ήλιο και βροχή οι παραγωγοί πώληση τα προϊόντα τους. Στη νοτιοανατολική πλευρά, σ’ ένα άλλο, επίσης ακάλυπτο, χώρο γινόταν η πούληση του χοιρινού κρέατος και στη νότια πλευρά, μέσα σε μια χωράφα, κάθονταν οι πολυάριθμοι πελάτες του καφενείου της Α’ Δημοτικής Αγοράς .

Μετά τις προσθήκες και βελτιώσεις στη θέση του χανιού ανεγέρθηκε η ολόφωτη και όμορφη αίθουσα του Λαϊκού Εστιατορίου μαζί με την Καφετέρια. Ένα πρώτης τάξεως χοιροπωλείο με 12 πρατήρια αντί τον ανοιχτό χώρο των παραγωγών. Μια θαυμάσια αίθουσα με πάγκους για τους παραγωγούς και συγχρονισμένα ψαροπωλεία, αντί τον ανοιχτό χώρο μέσα στον οποίο πουλιόταν το χοιρινό κρέας.

Ένα συγχρονισμένο Καφενείο στη μέση άλλων 7 νέων καταστημάτων στην πλατεία της Α’ Δημοτικής Αγοράς κι’ αυτά μέσα στο περιβάλλον μιας δεντροφυτεμένης και πέρα ως πέρα τσιμεντωμένης πλατείας με νέο τσιμεντωμένο δρόμο, για πεζούς μόνο.