Παράνομα pushback προσφύγων από άκατο της Λιμενικής

Εικόνες ντροπής και απανθρωπιάς

Βίντεο που αποτυπώνει τη στιγμή όπου οι αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας εφαρμόζουν την παράνομη πρακτική των pushback σε πλοιάριο με πρόσφυγες από τη Συρία δημοσίευσε στη σελίδα της στο facebook η Μη Κυβερνητική Οργάνωση ΚΙΣΑ.

Στο βίντεο φαίνονται πλάνα από τις αγωνιώδεις στιγμές που έζησαν 18 παιδιά, 8 γυναίκες και για 32 άνδρες, με τα κλάματα και τις φωνές που προκάλεσε η απόφαση της Κυπριακής Δημοκρατίας να τους εγκαταλείψει στη θάλασσα, εξαναγκάζοντας τους να επιστρέψουν στο Λίβανο. Όπως φαίνεται στο βίντεο στο σημείο μετέβη άκατος της Λιμενικής και Ναυτικής Αστυνομίας με σκοπό να αποκλείσει την πρόσβαση στην ξηρά.

Το πλοιάριο με τους 58 πρόσφυγες εντοπίστηκε την περασμένη Πέμπτη 20 ναυτικά μίλια ανατολικά του Κάβο Γκρέκο και σύμφωνα με τον Εκπρόσωπο Τύπου της Αστυνομικής Διεύθυνσης Αμμοχώστου Ανδρεα Κωνσταντίνου στους 58 μετανάστες δόθηκαν τα απαραίτητα εφόδια, όπως φαγητό. Όπως ο ίδιος δήλωσε χθες οι πρόσφυγες και μετανάστες σε συνεργασία με τις αρχές του Λιβάνου επέστρεψαν στον Λίβανο, συνοδεία μελών της Αστυνομίας.

Συστάσεις από ΟΗΕ και ΕΕ

Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρακτική των pushback θεωρείται παράνομη με βάση το διεθνές δίκαιο για τους πρόσφυγες και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Παρόλα αυτά, η Κυπριακή Δημοκρατία συνεχίζει να παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, επικαλούμενη μια αμφιλεγόμενη συμφωνία επανεισδοχής που υπέγραψε με τον Λίβανο, προκαλώντας αντιδράσεις τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο.

Μάλιστα το θέμα της επαναπροώθησης των προσφύγων από τις αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας απασχόλησε και την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες που έθεσε το ζήτημα κατά την επίσκεψη στο νησί της Βοηθού Ύπατης Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες κ. Gillian Triggs πριν λίγο καιρό όπου έλαβε μάλιστα διαβεβαιώσεις ότι οι νέες αφίξεις θα έχουν απρόσκοπτη πρόσβαση στην επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας και τις εθνικές διαδικασίες ασύλου. Συστάσεις για το ίδιο θέμα έγιναν και από την Επίτροπο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης κ. Ντούνια Μιγιάτοβιτς που σε επιστολή προς τον υπουργό Εσωτερικών Νίκο Νουρή ζητούσε όπως οι κυπριακές αρχές να διερευνήσουν ισχυρισμούς για επαναπροώθηση και κακομεταχείριση μεταναστών.

Έξι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις αντιδρούν

Οι επαναπροωθήσεις από την Κύπρο στο Λίβανο οδηγούν σε αλυσιδωτή επαναπροώθηση στη Συρία αναφέρουν σε κοινή γραπτή δήλωση που εξέδωσαν πριν μέρες τέσσερις λιβανέζικες οργανώσεις, μια κυπριακή και μια ευρωμεσογειακή που ασχολούνται με τα θέματα των προσφύγων και των μεταναστών κυρίως στην περιοχή της Μεσογείου.

Μάλιστα αποκαλύπτουν ότι ο Λίβανος επαναπροωθεί Σύρους πρόσφυγες στη Συρία με κίνδυνο να υποστούν βασανιστήρια, παραβιάζοντας το άρθρο 3 της Σύμβασης κατά των Βασανιστηρίων και άλλων Σκληρής, Απάνθρωπης ή Εξευτελιστικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας που επικυρώθηκε από το Λίβανο στις 5 Οκτωβρίου 2000. «Με την απέλαση ανθρώπων στη Συρία», υποστηρίζουν, «μια χώρα που εξακολουθεί να ασκεί βασανιστήρια, ο Λίβανος παραβιάζει το Άρθρο 3 της Σύμβασης κατά των Βασανιστηρίων και άλλων Σκληρής, Απάνθρωπης ή Εξευτελιστικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας που επικυρώθηκε από το Λίβανο στις 5 Οκτωβρίου 2000».

Καταγγέλλουν επίσης την Κυπριακή Δημοκρατία για παράνομες πρακτικές επαναπροώθησης αιτούντων άσυλο, παραβιάζοντας την αρχή της μη επαναπροώθησης που ορίζεται στη Σύμβαση της Γενεύης του 1951 και στον Νόμο για το Άσυλο της ΕΕ και παραβιάζει το Άρθρο 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (ΕΣΔΑ), το άρθρο 3 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Βασανιστήρια, την Απάνθρωπη και Ταπεινωτική Μεταχείριση ή Τιμωρία και το Άρθρο 16 της Διεθνούς Σύμβασης για την Προστασία Όλων των Ατόμων από  Αναγκαστική Εξαφάνιση.

Αναφέρουν μάλιστα συγκεκριμένες περιπτώσεις ατόμων που έφυγαν με πλοιάριο από το Λίβανο στις 16 Μαΐου του 2021 φτάνοντας στην Κύπρο όπου οι αρχές έλεγξαν τα έγγραφα των επιβαινόντων και στη συνέχεια αρνήθηκαν την είσοδό τους στην Κύπρο και τους επαναπροώθησαν πίσω στον Λίβανο. «Δεκαοκτώ άτομα», όπως αναφέρουν, «που επέστρεψαν στον Λίβανο τέθηκαν υπό κράτηση. Την 1η Ιουνίου 2021, οι Αρχές του Λιβάνου απέλασαν 15 άτομα στη Συρία, συμπεριλαμβανομένων πέντε ατόμων που εκδιώχθηκαν από την Κύπρο στις 16 Μαΐου 2021. Μια άλλη απέλαση είχε προγραμματιστεί για τις 3 Ιουνίου 2021, κατά τη διάρκεια της οποίας αμφισβητήθηκε επιτυχώς η απέλαση τουλάχιστον ενός ατόμου, όμως άλλα άτομα εξακολουθούν να βρίσκονται υπό κράτηση με υψηλό κίνδυνο απέλασης».

Το ιστορικό των επαναπροωθήσεων

Σύμφωνα με την κοινή ανακοίνωση των έξι Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων «Από τον Μάρτιο του 2020, οι κυπριακές Αρχές έχουν καταφύγει επανειλημμένα στην επαναπροώθηση σκαφών, τόσο στην Τουρκία όσο και στον Λίβανο, και στην απαγόρευση πρόσβασης σε άτομα σε διαδικασία ασύλου. Για παράδειγμα, το Σεπτέμβριο του 2020, οι κυπριακές Αρχές επαναπροώθησαν 229 άτομα σε πέντε τουλάχιστον ξεχωριστές περιπτώσεις από τα κυπριακά ύδατα στο Λίβανο.

Οι αναχωρήσεις σκαφών κατά κύριο λόγο Σύρων από το Λίβανο προς την Κύπρο έχουν αυξηθεί σημαντικά από το 2020. Οι λαθραίες διαδρομές προς την Κύπρο αντικατοπτρίζουν την έλλειψη πρόσβασης σε ουσιαστική διεθνή προστασία στο Λίβανο. Στις 4 Μαΐου 2021, η Αστυνομία του Λιβάνου παρεμπόδισε περίπου 51 Σύρους στη θάλασσα που προσπαθούσαν να φτάσουν στην Κύπρο και τους οδήγησε πίσω στο Λίβανο.

Επιπλέον, ο Λίβανος έχει μια αυστηρή πολιτική μη επανεισδοχής για Σύρους που έχουν εγκαταλείψει τη χώρα και το Συμβούλιο Ανώτατης Άμυνας είχε αποφασίσει το 2019 ότι Σύροι που είχαν εισέλθει στον Λίβανο μετά τον Απρίλιο του 2019 θα μπορούσαν να απελαθούν στη Συρία χωρίς δικαστική διαδικασία ή νομικά μέσα. Σύμφωνα με τις Αρχές του Λιβάνου, 2.477 Σύροι πρόσφυγες απελάθηκαν στη Συρία μεταξύ 13 Μαΐου και 9 Αυγούστου 2019. Από τις 42 περιπτώσεις αυθαίρετης απέλασης κατά τη διάρκεια του 2019 που η ACHR κατάφερε να τεκμηριώσει, επτά υπέστησαν σύλληψη και βασανιστήρια από τις συριακές Αρχές κατά την επιστροφή τους στη Συρία, ενώ ήταν αδύνατο να επαληθευτούν οι συνθήκες τους μετά την απέλαση των άλλων.

Από το καλοκαίρι του 2020, η Κύπρος και ο Λίβανος πραγματοποίησαν συνομιλίες σχετικά με μια συμφωνία επανεισδοχής που θα θέσει σε λειτουργία μια διμερή συμφωνία επανεισδοχής του 2002 μεταξύ των δύο χωρών. Αν και η συμφωνία δεν περιέχει ρήτρα μη επαναπροώθησης, το Άρθρο 11 προβλέπει ότι η συμφωνία υπόκειται στις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη Σύμβαση της Γενεύης σχετικά με το καθεστώς των προσφύγων του 1951 και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Ακόμη και αν η συμφωνία περιέχει ρήτρα για την επανεισδοχή και των μη Λιβάνιων πολιτών, υπό την προϋπόθεση ότι έφυγαν από εκεί, ο Λίβανος έχει επικυρώσει μόνο τη συμφωνία, αλλά όχι το πρωτόκολλο εφαρμογής της. Για το λόγο αυτό, οι Σύροι που επαναπροωθούνται από την Κύπρο μπορεί να γίνουν θύματα αλυσιδωτής επαναπροώθησης στη Συρία κατά την άφιξή τους στο λιμάνι της Βηρυτού.

Ο Λίβανος δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος της Σύμβασης της Γενεύης σχετικά με το καθεστώς των προσφύγων του 1951 ή του Πρωτοκόλλου της του 1967. Επιπλέον, δεν έχει υιοθετήσει μια σαφή νομοθεσία σχετικά με το καθεστώς των προσφύγων. Λόγω της απουσίας μιας τέτοιας νομοθεσίας, υπεγράφη Μνημόνιο Συμφωνίας μεταξύ του κράτους του Λιβάνου και της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες τον Σεπτέμβριο του 2003, το οποίο “παρέχει μηχανισμό για την έκδοση αδειών προσωρινής διαμονής σε αιτούντες άσυλο”, αλλά μόνο το 20% των προσφύγων από τη Συρία έχουν μια τέτοια νόμιμη άδεια διαμονής».

Πηγη:ΠΟΛΙΤΗΣ