Όταν η χώρα καίγεται, δεν μπορούμε να σιωπούμε

Ποιος ευθύνεται και τι πρέπει να γίνει τώρα πριν είναι πάλι αργά!

Η Κύπρος καίγεται ξανά. Ουρανός σκεπασμένος με στάχτη. Χωριά σιωπηλά. Δάση που κάποτε φιλοξενούσαν ζωή, τώρα κρατούν μόνο αποκαΐδια. Οικογένειες ξεριζωμένες. Άνθρωποι που πέθαναν παγιδευμένοι στην πύρινη παγίδα.

Και, όπως κάθε φορά, ακούμε τα ίδια: «Η σκέψη μας είναι με τα θύματα», «Θα μάθουμε από τα λάθη», «Θα αποδοθούν ευθύνες». Λόγια. Μόνο λόγια.

Η φωτιά δεν είναι έκπληξη. Είναι αναμενόμενη. Και γι’ αυτό είναι αδιανόητο να μας βρίσκει κάθε φορά απροετοίμαστους.

• Από το 2016 μέχρι σήμερα, η Κύπρος έχει θρηνήσει 10 νεκρούς από πυρκαγιές.
• Έχουμε χάσει πάνω από 120.000 στρέμματα δασών, γεωργικής γης και κατοικιών.
• Οι φωτιές ξεσπούν κάθε χρόνο κι όμως, δεν έχουμε ακόμα εθνικό σχέδιο πρόληψης.

1. Έλλειψη Εθνικής Πολιτικής για Πρόληψη και Διαχείριση Καταστροφών
Η Κύπρος δεν διαθέτει έναν ενιαίο, πλήρως λειτουργικό και ενεργό μηχανισμό πολιτικής προστασίας, με αυτονομία, πόρους και ιεραρχία. Αντίθετα, οι ευθύνες είναι κατακερματισμένες: Πυροσβεστική, Τμήμα Δασών, Πολιτική Άμυνα, Τοπικές Αρχές, Υπουργεία, κανείς δεν έχει τον απόλυτο έλεγχο. Αποτέλεσμα: σύγχυση, καθυστερήσεις, αναποτελεσματικότητα.

2. Ανεπαρκής Εναέρια Επιτήρηση και Κατάσβεση
Η Κύπρος βασίζεται σε μόλις 2-3 εναέρια μέσα τα οποία δεν επαρκούν για την κάλυψη της έκτασης και της συχνότητας των πυρκαγιών. Όταν η φωτιά ξέσπασε στην ορεινή Λεμεσό, χρειάστηκαν ώρες για να ενεργοποιηθούν ενισχύσεις.
Δεν έχουμε δικά μας Canadair. Δεν έχουμε drone επιτήρησης με θερμικές κάμερες σε 24ωρη βάση. Αν δεν μπορείς να σβήσεις τη φωτιά στα πρώτα 15 λεπτά, χάνεις τη μάχη.

3. Τοπική Αυτοδιοίκηση χωρίς πόρους και ευθύνη
Οι κοινότητες είναι ανυπεράσπιστες. Οι Σύνδεσμοι Κοινοτήτων φωνάζουν, αλλά δεν ακούγονται. Δεν έχουν χρηματοδότηση για καθαρισμό δασικών δρόμων, δεν έχουν βυτιοφόρα, ούτε εξειδικευμένο προσωπικό. Και όταν ζητούν ενίσχυση; Οι διαδικασίες είναι αργές και γραφειοκρατικές.

4. Απουσία Πρόληψης και Εκπαίδευσης

• Δεν υπάρχει καμία οργανωμένη ενημέρωση των πολιτών για πρόληψη, εκκένωση ή τρόπους προστασίας.
• Τα ιδιωτικά οικόπεδα γύρω από δασικές περιοχές μένουν ακαθάριστα, χωρίς έλεγχο ή πρόστιμο.
• Δεν έχουν δημιουργηθεί αντιπυρικές ζώνες ή όταν υπάρχουν, είναι ξεχασμένες και αναποτελεσματικές.

5. Μηδενικός Καταλογισμός Ευθυνών
Μετά από κάθε τραγωδία, κανείς δεν παραιτείται, κανείς δεν τιμωρείται. Συνήθως στήνεται μια "επιτροπή" για να μελετήσει τα αίτια. Το πόρισμα θα βγει... και θα ξεχαστεί. Πώς να υπάρξει αλλαγή χωρίς λογοδοσία;

Αν θέλουμε να σταματήσουμε να θρηνούμε νεκρούς και να μετράμε στάχτες, πρέπει να δράσουμε. Σοβαρά. Συστηματικά. Αποφασιστικά.

Εθνικός Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας
Ένας ενιαίος φορέας, με αυτόνομο προϋπολογισμό, ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό, με πλήρη εξουσία στον σχεδιασμό και τη διαχείριση καταστροφών.
Όχι «συντονισμός μεταξύ υπηρεσιών», αλλά μία ενιαία διοίκηση.

Αγορά και συντήρηση εναέριων μέσων

• Η Κύπρος πρέπει να αποκτήσει δικά της αεροσκάφη και ελικόπτερα πυρόσβεσης.
• Η συντήρησή τους να γίνεται στην Κύπρο και το πλήρωμα να είναι εκπαιδευμένο όλο τον χρόνο.

 Σχέδια πρόληψης σε κάθε κοινότητα

• Καθαρισμός ιδιωτικών και δημόσιων εκτάσεων
• Αντιπυρικές ζώνες
• Εκπαίδευση πολιτών
• Υποχρεωτικές ετήσιες ασκήσεις εκκένωσης
• Δίκτυο εθελοντών με βασική πυροσβεστική εκπαίδευση

Χρηματοδότηση Τοπικής Αυτοδιοίκησης
Οι κοινότητες να αποκτήσουν:

• Δικά τους μικρά βυτιοφόρα
• Γεννήτριες, σωλήνες, δεξαμενές
• Προσωπικό και κονδύλια για πρόληψη
  Δεν μπορεί η μάχη να δίνεται μόνο από τη Λευκωσία.

Καταλογισμός ευθυνών, με πράξεις
Όπου υπάρχουν καθυστερήσεις, παραλείψεις, ή πολιτική ανικανότητα, να υπάρχουν παραιτήσεις, διοικητικές κυρώσεις και ενίοτε ποινικές διώξεις.

Όσοι πέθαναν δεν θα επιστρέψουν. Αλλά μπορούμε και οφείλουμε να σταθούμε απέναντι σε αυτή την παθολογία αδιαφορίας που μας καταστρέφει.

Όσο οι φωτιές θα μας βρίσκουν κάθε χρόνο ανέτοιμους, δεν φταίει η τύχη. Φταίνε οι άνθρωποι. Και πρέπει να τους δείξουμε ότι:

Μια κοινωνία που συνηθίζει τις στάχτες, δεν έχει μέλλον.
Μια κοινωνία που αντιδρά, αυτή μπορεί να αλλάξει τα πάντα.