«Εγώ είμαι οι Κυπριακές αερογραμμές»

Οκτώ χρόνια από το κλείσιμό τους, 68 χρόνια από την ίδρυση του εθνικού μεταφορέα και οι άνθρωποι των Κυπριακών Αερογραμμών θυμούνται και ανοίγουν τις ψυχές τους

Οκτώ χρόνια από το κλείσιμό τους, 68 χρόνια από την ίδρυση του εθνικού μεταφορέα και οι άνθρωποι των Κυπριακών Αερογραμμών θυμούνται και ανοίγουν τις ψυχές τους για ένα σημαντικό κομμάτι της ζωής τους, που είναι συνάμα και σημαντικό κομμάτι της ιστορίας τούτου του τόπου. 

Τη Δευτέρα 9 Ιανουαρίου και για μια βδομάδα άνοιξε για το κοινό μια αναμνηστική έκθεση υπό τον τίτλο «Εγώ είμαι οι Κυπριακές αερογραμμές», χάρη στην επίπονη προσπάθεια του επί 25 χρόνια αεροσυνοδού Αλέξη Σοφοκλέους, να συλλέξει μαρτυρίες, φωτογραφικό υλικό και αντικείμενα που αφορούν στις Κυπριακές Αερογραμμές.

Η ημερομηνία συμβολική, αφού φέτος συμπληρώθηκαν οκτώ χρόνια από την ημέρα που ο κρατικός αερομεταφορέας έκλεισε μια για πάντα τα φτερά του και πάρκαρε οριστικά 68 χρόνια ιστορίας από τους αιθέρες στο έδαφος. Αρωγοί και συμπαραστάτες οι συνάδελφοι, μέλη της ευρύτερης οικογένειας, όπως μας λέει, του άνοιξαν βιτρίνες, μπαούλα, κιβώτια, τις ψυχές τους όπου ο καθένας φύλαξε τις αναμνήσεις και τα αντικείμενα που κράτησε, και τα παραχώρησαν για τους σκοπούς της έκθεσης. 

 Στόχος, η 68χρονη ιστορία των Κυπριακών Αερογραμμών, πλάι – πλάι στην ιστορία του τόπου μας να μην ξεχαστεί. Γιατί ο κρατικός αερομεταφορέας δεν ήταν απλά μια εταιρεία, αλλά ένα ζωντανό κύτταρο της κοινωνίας με πολυσχιδή προσφορά, με δεκάδες πρεσβευτές της χώρας μας στο εξωτερικό. Κυρίως ήταν η οικογένεια χιλιάδων συμπατριωτών μας που όλα αυτά τα χρόνια εργάζονταν και πρόσφεραν ασφάλεια, συνέπεια και επαγγελματισμό, γιατί πίστευαν ακράδαντα ότι «Εγώ είμαι οι Κυπριακές Αερογραμμές». Στην έκθεση παρουσιάστηκε πλούσιο φωτογραφικό υλικό από τα πρόσωπα και τις στιγμές της εταιρείας, καθώς επίσης και αντικείμενα που φέρουν το λογότυπο της εταιρείας. Μερικά από αυτά αποτελούν σπάνια εκθέματα, τα οποία το κοινό είχε την ευκαιρία να δει για πρώτη φορά. 

Άγνωστες πτυχές της πολυετούς προσφοράς των ανθρώπων των Κυπριακών Αερογραμμών άγγιξε το 55λεπτο ντοκιμαντέρ με καταθέσεις ψυχής και συγκλονιστικές λεπτομέρειες από τα γεγονότα που σημάδεψαν τη ζωή των ανθρώπων που τα έζησαν. Όπως η έκρηξη του αεροσκάφους το 1967 πάνω από το Καστελλόριζο, το ατύχημα στην Άγκυρα το 1961, η τελευταία προσγείωση της 20ής Ιουλίου 1974 και η κατάληψη αεροσκάφους από τρομοκράτες στη Βηρυτό το 1985.

Έκπληξη για τους παρευρισκόμενους παλιούς εργαζόμενους που βρέθηκαν στην προβολή ήταν το μήνυμα που απέστειλε σε βίντεο ο πρώτος Κύπριος πιλότος που προσελήφθη στις Κυπριακές Αερογραμμές, ο Μάριος Κουτσοφτίδης, από το Λονδίνο: «Να φύγουν οι αναμνήσεις από την προσφυγιά του νου και να βρουν μόνιμη στέγη»

Η ιδέα της έκθεσης, όπως αναφέρει ο εμπνευστής και δημιουργός της, είναι προϊόν της δουλειάς όλων αυτών που εργάστηκαν μαζί στις Κυπριακές Αερογραμμές και θα ήθελαν να δουν τα βιώματά τους ν’ αναβιώνουν και να μην ξεχαστεί ποτέ πως κάποτε η Κύπρος διέθετε εθνικό αερομεταφορέα. 

Τον συναντήσαμε και περπατήσαμε μαζί στην έκθεση ανάμεσα στα εκθέματα και το φωτογραφικό υλικό, συζητώντας για την ιδέα, τη διαδικασία συλλογής των αντικειμένων, αλλά και των βιωμάτων. Αυτή η εμπειρία, ενδεχομένως να ήταν το πιο σπουδαίο πράγμα από την έκθεση, όπως μας ομολογεί. «Είχα την ευκαιρία να συναντήσω συναδέλφους που είχαμε χρόνια να τα πούμε. Γνώρισα πολλούς συναδέλφους που αφυπηρέτησαν πριν πάω στις Κυπριακές Αερογραμμές. Νιώθω απεριόριστη ευγνωμοσύνη για όσα μοιράστηκαν μαζί μου. Αντικείμενα και βιώματα που… «ήταν η ζωή τους». Ευγνωμοσύνη μα συνάμα και άγχος τα συναισθήματα, όπως μας αναφέρει, διότι για πρώτη φορά το κοινό για κάτι που δημιουργούσε, ήταν η ευρύτερη του οικογένεια. 

Ενδεχομένως, όλα αυτά τα αντικείμενα που παρουσιάστηκαν στην έκθεση να είναι άψυχα για κάποιους, μα αίτημα των ανθρώπων που εργάστηκαν στις Κυπριακές Αερογραμμές και κράτησαν και διέσωσαν όσα μπορούσαν, είναι να τους δοθεί ο κατάλληλος μόνιμος χώρος για να ζωντανέψουν οι αναμνήσεις και τα βιώματά τους. «Για να φύγουν από την προσφυγιά του μυαλού μας και να αποκτήσουν υπόσταση», μας λέει ο Αλέξης Σοφοκλέους. 

«Αντάμωσαν, θυμήθηκαν, συγκινήθηκαν…»

Η ημέρα των εγκαινίων της έκθεσης, έμελλε να ήταν μια μέρα επανασύνδεσης μιας μεγάλης και περήφανης οικογένειας, που έζησε αγωνίες, χαρές, ωραίες στιγμές. Για όσους βρεθήκαμε εκεί χωρίς να έχουμε οποιαδήποτε σχέση με τις Κυπριακές Αερογραμμές πέρα από κάποιο ταξίδι που πραγματοποιήσαμε, ίσως να φαινόταν παράξενο. Τους παρατηρούσαμε για αρκετή ώρα. Αρκετοί είχαν ν’ ανταμώσουν από την ημέρα που τα αεροσκάφη της εταιρείας καθηλώθηκαν για πάντα. Χειραψίες, αγκαλιές, θύμησες από το παρελθόν. Κάποιοι προσπαθούσαν αναγνωρίσουν πρόσωπα. Ένας κύριος ήρθε με την τελευταία επαγγελματική του στολή. 

Ανέσυραν μνήμες βαθιά χαραγμένες στις ψυχές τους.  Άλλες τους έκαναν να χαμογελάσουν, άλλες να συγκινηθούν, να στεναχωρηθούν. Γέλασαν με την ψυχή τους που είδαν τα πρόσωπα τους στις φωτογραφίες σε νεαρή ηλικία από ευχάριστες στιγμές του παρελθόντος. Θυμήθηκαν στιγμές που τους σημάδεψαν. Όλα αυτά, δεν μπορούσαν παρά να παρασύρουν γνωστούς και άγνωστους σ’ αυτό το ταξίδι των αναμνήσεων.  

 Περιδιαβαίνοντας κανείς την έκθεση, είχε την ευκαιρία να δει εκθέματα και φωτογραφικό υλικό από την ίδρυση της εταιρείας, τους ιστορικούς σταθμούς, πρόσωπα, γεγονότα και στιγμές που σημάδεψαν τις Κυπριακές Αερογραμμές. 

Οι Κυπριακές Αερογραμμές, ιδρύθηκαν τον Σεπτέμβριο του 1947 υπό την ομπρέλα των Βρετανών, με την ονομασία ΒΕΑ (British European Airways). Οι πρώτοι εργαζόμενοι ήταν Βρετανοί υπήκοοι, ενώ στην πορεία εργοδοτήθηκαν οι πρώτοι Κύπριοι, ο πιλότος Μάριος Κουτσοφτίδης και η αεροσυνοδός Ανδρούλα Μιχαηλίδου.  

Είδαμε εκθέματα με αναφορές στον Τύπο και φωτογραφίες από τον στόλο αεροσκαφών, από την εποχή που οι Κυπριακές Αερογραμμές πετούσαν μέχρι και… την Άγκυρα. Μέσα από τις ασπρόμαυρες και τις έγχρωμες φωτογραφίες, είδαμε ακόμη και το παλαιό και το νέο αεροδρόμιο Λευκωσίας όταν χτίζονταν. Είδαμε όλη την ιστορία να περνά σαν φιλμ από μπροστά μας μέσα από τα πρόσωπα των πιλότων, των πληρωμάτων, των αρχιμηχανικών, των ανθρώπων που στελέχωναν τις υπηρεσίες εδάφους. Είδαμε όλα τα λογότυπα των Κυπριακών Αερογραμμών, και διαφημιστικές αφίσες που χρησιμοποιήθηκαν για σκοπούς προώθησης των υπηρεσιών. Κάποιες από τις τελευταίες που απέμειναν στα γραφεία των Κυπριακών Αερογραμμών και κοσμούσαν τους τοίχους του κτηρίου, διασώθηκαν από εργαζόμενους λίγο πριν καταλήξουν… στα σκουπίδια. 

Μια εταιρεία με 68 χρόνια ζωής, με χιλιάδες ανθρώπους να περνάνε από τις τάξεις της, δεν θα μπορούσε να μην έχει πλούσιο υλικό από στιγμές της ζωής. Ειδικές πτήσεις για μεταφορά σημαντικών προσώπων, πτήσεις για μεταφορά έμψυχου δυναμικού και υλικού σε εμπόλεμες ζώνες και πληγείσες περιοχές. 

Οι δραστηριότητες των ανθρώπων των Κυπριακών Αερογραμμών εκτίνονταν σε πολλά επίπεδα, γι' αυτό και στην έκθεση είδαμε υλικό από το μουσικό τμήμα, με πλειάδα εκδηλώσεων, από το αθλητικό τμήμα και τις επιτυχίες του, από τα σεμινάρια αεροφοβίας και τις ειδικές πτήσεις μέχρι την Πάφο. 

Η πρώτη αεροσυνοδός και η ευχή της…

«Όταν βλέπω αεροπλάνα να πετάνε, πάντα σκέφτομαι τον κόσμο, τους ιπτάμενους και λέω, η Παναγιά μαζί σας…» Αυτά είναι μόνο μερικά από τα λόγια της πρώτης Κύπριας αεροσυνοδού Ανδρούλας Μιχαηλίδου, που προσελήφθη στις Κυπριακές Αερογραμμές και τις υπηρέτησε για 40 συνεχόμενα χρόνια, μέχρι και την αφυπηρέτησή της. Σήμερα, στα 84 της χρόνια, φυλάει σαν το πολυτιμότερο φυλακτό τα όσα έζησε στις Κυπριακές Αερογραμμές.

 «Εθνικός ήρωας για μας η κ. Ανδρούλα», λένε συνάδελφοι της που πέταξαν μαζί όλα αυτά τα χρόνια. Και στην τελευταία πτήση, ως είθισται, όπως μας εξήγησαν, την κατέβασαν από το αεροσκάφος… σε τροχοκάθισμα. Κι αναπολούν κι άλλες ιστορίες, κι άλλες αναμνήσεις νιώθοντας πως ο κύκλος δεν έκλεισε. Πάντα θα υπάρχει εκεί και θα τους περικυκλώνει με αναμνήσεις και θύμισες. 

Πτήση CY284 και συντριβή

Ειδική μνεία έγινε με φωτογραφικό υλικό, αναφορές στα θύματα, καθώς και πρωτοσέλιδα της εποχής, έγινε για την πτήση CY284 η οποία κατέπεσε πάνω από το Καστελλόριζο στις 12 Οκτωβρίου του 1967. Η πτήση αναχώρησε από το Λονδίνο με προορισμό το διεθνές αεροδρόμιο Λευκωσίας. Το αεροσκάφος συνετρίβη μετά από έκρηξη στον θάλαμο επιβατών και οι 66 επιβάτες έχασαν τη ζωή τους μαζί με το πλήρωμα του αεροσκάφους.

Πτήση υπό τον έλεγχο αεροπειρατών

Στις 18 Φεβρουαρίου 1978 στις 8.20 μ.μ., αεροσκάφος των Κυπριακών Αερογραμμών, αναχωρεί προς άγνωστο προορισμό, μεταφέροντας 12 επιβάτες, υπό τον έλεγχο δύο αεροπειρατών από την Ιορδανία και το Κουβέιτ, μετά τη δολοφονία του Αιγύπτιου γενικού γραμματέα της Συνόδου του Κινήματος Αφροασιατικής Αλληλεγγύης, Γιουσέφ Ελ Σαμπάι, στο ξενοδοχείο Χίλτον. Η πτήση μετά από ώρες ανεφοδιάστηκε στο Τζιπουτί και επέστρεψε στην Κύπρο στις 19 Φεβρουαρίου στις 5.30 μ.μ. αφού όλες οι χώρες αρνήθηκαν την προσγείωση του αεροσκάφους.

Κατά την άφιξη στο αεροδρόμιο της Λάρνακας σημειώθηκε μακελειό μεταξύ Αιγυπτίων κομάντος που είχαν φτάσει μυστικά στην Κύπρο και της Εθνικής Φρουράς. Δεκαπέντε Αιγύπτιοι καταδρομείς και ένας Κύπριος υπάλληλος του αεροδρομίου έχασαν τη ζωή τους, δεκαέξι Αιγύπτιοι κομάντος και επτά εθνοφρουροί τραυματίστηκαν, ενώ οι υπόλοιποι καταδρομείς πιάστηκαν αιχμάλωτοι. Διαταράχθηκαν οι σχέσεις Κύπρου- Αιγύπτου. Σπάνιο φωτογραφικό υλικό που εικονίζει τον τότε Πρόεδρο Σπύρο Κυπριανού και τους εθελοντές του πληρώματος καθώς και άλλα στιγμιότυπα από το γεγονός, παρουσιάστηκε στην έκθεση.

Μια παρατημένη ασφυξιογόνα μάσκα τρομοκράτη

Μια ζοφερή ανάμνηση της πτήσης Βυρηττός  - Λάρνακα την 8^η Φεβρουαρίου 1985 , η ασφυξιογόνα στρατιωτική μάσκα που ξεχάστηκε από τους τρομοκράτες βρέθηκε ανάμεσα στα εκθέματα. Το αεροσκάφος BOEING 707 των Κυπριακών Αερογραμμών κατελήφθη με το 9μελές πλήρωμα να απειλείται σε έντονα φορτισμένο περιβάλλον για 6 ώρες.

Το μαύρο περιβραχιόνιο για την ΗΛΙΟΣ…

Ένα σημαδιακό έκθεμα είναι το μαύρο περιβραχιόνιο που φορούσε το πλήρωμα και οι πιλότοι κατά τη διάρκεια της ειδικής πτήσης με κωδικό CY010-011 Λάρνακα – Αθήνα – Λάρνακα, που έγινε στις 15 Αυγούστου 2005 με σκοπό να μεταφέρει τους συγγενείς όσων χάθηκαν στο αεροπορικό δυστύχημα της ΗΛΙΟΣ…

Τα μαύρα περιβραχιόνια ήταν πρωτοβουλία της αεροσυνοδού Αλεξάνδρας Ντε Βέκκη που τα έφερε και τα μοίρασε σε όλους. Ο Αλέξης Σοφοκλέους ήταν τότε εκ των μελών του πληρώματος και ο άνθρωπος που εκπροσώπησε τις Κυπριακές Αερογραμμές στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο υποδοχής των συγγενών στο αεροδρόμιο της Αθήνας.

Το ηχητικό της τελευταίας πτήσης 

«Κύριοι, σας ευχαριστούμε για τη συνεργασία σας όλα αυτά τα χρόνια. Οι Κυπριακές Αερογραμμές, το μουφλόν, πετούσαν περήφανα για 68 χρόνια στους αιθέρες…», ήταν μόνο μερικά από τα λόγια που μοιράστηκε ο κυβερνήτης της πτήσης CY337, Δώρος Χατζηάντωνας, με τον Πύργο Ελέγχου στο αεροδρόμιο Λάρνακας στις 9 Ιανουαρίου 2015, όταν έκλειναν για πάντα τα φτερά των Κυπριακών Αερογραμμών.  

Τη συνομιλία κατάφερε να ηχογραφήσει με το κινητό της τηλέφωνο η ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας Έλενα Ανδρέου λίγο πριν την προσγείωση, ενώ φωτογράφησε το στίγμα και τα στοιχεία της πτήσης πάνω στο ραντάρ. Τα κρατούσε φυλαγμένα…

Πηγη:Φilenews