Φράγμα Ξυλιάτου:

Ένα από τα ομορφότερα φράγματα στην Κύπρο

Το φράγμα του Ξυλιάτου είναι ένα από τα πιο γνωστά αξιοθέατα του χωριού Ξυλιατός. Βρίσκεται στα ΝΔ της Λευκωσίας και σε απόσταση περίπου 50 km μέσω Λευκωσίας- Μόρφου ή σε απόσταση 45km περίπου μέσω Λευκωσίας- Παλαιχωρίου.

Αρκετοί επισκέπτονται το χωριό μόνο και μόνο για να απολαύσουν τη γαλήνη και την ομορφιά του τοπίου που το περιβάλλει.

Η χωρητικότητα του είναι 1.420.000 κυβικά μέτρα νερού. Το ύψος του φράγματος είναι 42 μέτρα , το μήκος του 155 μέτρα, ο όγκος του 240.00 κυβικά μέτρα και η επιφάνεια του 96 τετραγωνικά μέτρα.

Κατασκευάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’80, συγκεκριμένα το 1980 και 1982 στα πλαίσια του Σχεδίου Αγροτικής Ανάπτυξης Πιτσιλιάς. Σκοπός της κατασκευής του ήταν άρδευση 306 εκταρίων καλλιεργήσιμης γης για λαχανικά, ελιές, εσπεριδοειδή και οπωροφόρα δέντρα.

Το φράγμα είναι στα νότια του οικισμού και όπως περιγράφεται αναλυτικότερα στη Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, «είναι κτισμένο πάνω στο ρυάκι Λαγουδερά, παραπόταμο του ποταμού της Ελιάς, σ’ απόσταση 2 περίπου χιλιομέτρων νότια του ομώνυμου χωριού».

Η πιο ειδυλλιακή εικόνα «ξεδιπλώνεται» στα μάτια του κάθε επισκέπτη καθώς κοιτάζει στα νερά της λίμνης. Συγκεκριμένα, τα πεύκα και η άγρια βλάστηση των βουνών που «αγκαλιάζουν» το φράγμα καθρεφτίζονται στα νερά της λίμνης δημιουργώντας μια εικόνα σαν ζωγραφιά. Τη μαγευτική αυτή εικόνα μπορεί να την αντικρίσει κανείς είτε αν ακολουθήσει το περιμετρικό μονοπάτι, το οποίο περιγράφεται στο Φυσικό Περιβάλλον, είτε αν εκμεταλλευτεί τα παγκάκια που τοποθετήθηκαν γύρω από το φράκτη για το σκοπό αυτό.

Επιπλέον, στους πρόποδες του φράγματος υπάρχει εκδρομικός χώρος ο οποίος βρίσκεται σε υψόμετρο 600m περίπου και καταλαμβάνει περίπου μια έκταση 7 δεκαριών η οποία έχει ενταχθεί στο δίκτυο «ΦΥΣΗ 2000» από το 2004.

Ο εκδρομικός χώρος δυναμικότητας 860 ατόμων διαθέτει τις αναγκαίες διευκολύνσεις για την άνετη φιλοξενία των εκδρομέων. Περιλαμβάνει 98 τραπέζια εκ των οποίων τα 33 είναι στεγασμένα και 3 για ανάπηρους, 3 ψησταριές στεγασμένες και 7 ανοιχτές, νερό σε 5 σημεία με βρύσες, παιδική χαρά με 1 πολύζυγο, 4 κούνιες και 2 τραμπάλες, χώρους υγιεινής ευρωπαϊκού τύπου με 2 αποχωρητήρια ανδρών, 2 γυναικών, 2 αναπήρων, χώρους στάθμευσης και σύστημα πυρόσβεσης με 13 σημεία.