Κοινωνία και μόδα… Μια σχέση εξάρτησης!

Η κοινωνική διάσταση της μόδας..

Ανέκαθεν, η ενδυμασία αποτελούσε ένα από τα σπουδαιότερα θέματα της καθημερινής ζωής του ανθρώπου. Και αυτό γιατί αποτελούσε σήμα κατατεθέν του πολιτισμού και της κοινωνίας στην οποία ζούσε. Από εποχή σε εποχή, από λαό σε λαό, η ενδυμασία διαφέρει αλλά την ίδια στιγμή αποτελεί και σημείο διαφοροποίησης μεταξύ των κοινωνικοοικονομικών τάξεων και μεταξύ των φύλων.

Η δημιουργία μιας κοινωνικής ομάδας, μικρής ή μεγάλης, δίνει το «εναρκτήριο λάκτισμα» για τη γέννηση της μόδας. Ο άνθρωπος αφήνει το στίγμα του στην ενδυμασία και η ενδυμασία στον άνθρωπο. Χωρίς τον άνθρωπο, τις κοινωνικές ομάδες, τις πόλεις και τους λαούς, η μόδα δεν θα είχε λόγο ύπαρξης. Το γιατί; Θα το δούμε πιο κάτω! 

Τι αποκαλούμε μόδα;
Η μόδα, είναι ένα ανθρώπινο δημιούργημα. Ένα δημιούργημα που στόχο είχε και έχει, την έκφραση. Την έκφρασή κάθε εποχής, της κοινωνίας, της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης, του χαρακτήρα ακόμη και της ψυχικής ιδιοσυγκρασίας κάθε ανθρώπου. 

Από την δημιουργία κιόλας της πρώτης ομάδας ανθρώπων, η μόδα άρχισε να ανατέλλει. Τόσο σήμερα όσο και κάποτε, το ενδιαφέρον για την μόδα ήταν και είναι θέμα και των δυο φύλων, μικρών και μεγάλων, πλουσίων και φτωχών και δεν είναι καθόλου «νεοεισερχόμενο» φαινόμενο. 

Είναι γνωστό ότι οι πρώτοι πρώτοι άνθρωποι στόλιζαν το σώμα τους με διάφορα σχήματα, με στόχο να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του αντίθετου φύλου. Σε μεταγενέστερο στάδιο και στο πέρας κάθε εποχής, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν τα ρούχα τους, για να δηλώσουν τις προθέσεις, τα συναισθήματα και την κοινωνική τους τάξη. Για παράδειγμα, σε περιόδους πολέμων, οι άντρες δήλωναν με την στρατιωτική και επιβλητική τους ενδυμασία, την υπεροχή τους έναντι των αντιπάλων τους, πράγμα που τους έκανε να αισθάνονται αυτοπεποίθηση.

Σε άλλες κοινωνίες, η ενδυμασία ήταν ομοιόμορφη ανά κοινωνική τάξη και δημιουργούσε το αίσθημα του «ανήκειν» και της αποδοχής. Σήμερα, άντρες και γυναίκες επιλέγουν ελκυστικά ρούχα για να προσελκύσουν το αντίθετο φύλο αλλά και για να εκφράσουν τον εσωτερικό τους κόσμο.  Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν, ότι οι άνθρωποι, ενίοτε έδιναν σημασία στην εμφάνιση τους και η μόδα ήταν και είναι ακόμη, συνώνυμο της «έκφρασης».

Μόδα και κοινωνία! Μια σχέση εξάρτησης…
Η μόδα δημιουργεί έναν «κοινωνικό ανταγωνισμό» δια μέσω του οποίου ο καθένας από εμάς προσπαθεί να προκαλέσει τον θαυμασμό των άλλων. Αυτόματα αυτό, κάνει την μόδα να πηγάζει μέσα από την συνύπαρξη των ανθρώπων. Αν ζούσαμε μόνοι μας, δεν θα υπήρχε λόγος ούτε χώρος για την μόδα. Από την αρχαιότητα, οι άνθρωποι επιζητούσαν τον θαυμασμό σε αγορές και συμπόσια, σε θέατρα και σαλόνια, σε ναούς και παλάτια. Κοινός παρονομαστής κοινωνίας, συνύπαρξης και θαυμασμού; Η μόδα.

Καλώς η κακώς, η ιστορική εξέλιξη της μόδας, όπως μαρτυρούν οι δεκαετίες που μας πέρασαν, είναι άμεσα συνδεδεμένη με την κοινωνία. Η κοινωνία κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες επηρεάζει την μόδα και η μόδα με την σειρά της δημιουργεί κοινωνικές νόρμες. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο σχεδιαστής μόδας Franco Moschino, «Σε όλη την ιστορία, από τότε που εμφανίστηκε ο άνθρωπος, οι κοινωνικές τάξεις που ανήκε ο καθένας γίνονταν φανερές από τον τρόπο ντυσίματος του»

Η διαφορά του κάποτε με το σήμερα έγκειται στο γεγονός ότι, κάποτε η μόδα εξαπλωνόταν σε πλατιά χρονικά όρια και έφτανε στο σημείο να γίνει «κατεστημένο». Σήμερα, σε αντίθεση με τότε, το φαινόμενο αυτό εκλείπει και καμία προσπάθεια για ομοιογενοποίηση δεν γίνεται. Πράγμα θετικότατο κατά την άποψη μου εφόσον μοιάζει καταπιεστικό. 

Οι καιροί αλλάζουν, ο μιμητισμός εξαπλώνετε, οι λαοί αναπτύσσονται, ο τρόπος ζωής βελτιώνεται, οι ανάγκες αυξάνονται, τα μυαλά διευρύνονται και οι σχεδιαστές ψάχνουν ακατάπαυστα κάτι νέο και πρωτότυπο για να προσελκύσουν και να ικανοποιήσουν το καταναλωτικό κοινό. Οι άνθρωποι πλέον, είναι ελεύθεροι να επιλέξουν ότι τους εκφράζει, ότι τους ταιριάζει, απελευθερωμένοι πια από τα στεγανά και τα καλούπια που άλλοτε όριζε η κοινωνία. Έτσι η μόδα, έχει την δυνατότητα να ανανεώνετε και να «ταξιδεύει» από χώρα σε χώρα, προσφέροντας αισθητική ικανοποίηση και κτίζοντας προσωπικότητες αλλά δεν παύει, εν μέρει, να αντανακλά και την «θέση μας στο κοινωνικό σύνολο».