Ύψωνας

Ιστορική εξέλιξη από τον Μεσαίωνα ως σήμερα

Ο Ύψωνας είναι προάστιο της Λεμεσού και ανεξάρτητος Δήμος της Κύπρου από το 2012. Ο Δήμος του Ύψωνα είναι κτισμένος 7 περίπου χιλιόμετρα δυτικά της πόλης της Λεμεσού, σε μέσο υψόμετρο 90 μέτρων.

Το νότιο μέρος του χωριού υπάγεται στα διοικητικά όρια της βρετανικής στρατιωτικής βάσης Ακρωτηρίου - Επισκοπής.Φωτογραφία: Παναγιώτα Κωνσταντίνου‎

Ιστορική εξέλιξη του Ύψωνα από τον Μεσαίωνα ως σήμερα: 
Ο Ύψωνας υφίσταται από τα Μεσαιωνικά χρόνια και όπως αναφέρει γάλλος ιστορικός ντε Μας Λατρί περιλαμβάνεται μεταξύ των χωριών που ανήκαν στον βασιλιά της Κύπρου κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Σε παλιούς χάρτες ο Ύψωνας είναι σημειωμένος ως «Ipsona». 

Το 1426, το τότε χωριό καταστράφηκε, όταν οι Μαμελούκοι της Αιγύπτου εισέβαλαν στη Κύπρο από τον κόλπο της Αυδήμου, και αφού επιτέθηκαν κατά της Επισκοπής, βάδισαν προς την Λεμεσό και την κατέλαβαν. Κάποιοι άλλοι πιστεύουν ότι καταστράφηκε το 1570 με την εισβολή των Τούρκων στη Κύπρο.
Φωτογραφία: Παναγιώτα Κωνσταντίνου‎

Επί πολλά χρόνια το χωριό κατοικείτο από Λοφίτες για κάποιους μήνες του χρόνου, όταν κατέβαιναν εποχιακά στον Ύψωνα για να καλλιεργήσουν ή να θερίσουν τα χωράφια τους, ώσπου τελικά πολλοί εγκαταστάθηκαν μονιμά εγκαταλείποντας την Λόφου και τα άλλα γειτονικά χωριά.

Σημερα (2018), ο Ύψωνας ακολουθεί μια σταθερή οικονομική και πληθυσμιακή ανάπτυξη ενώ τον Ιανουάριο του 2012 η κοινότητα μετεξελίχθηκε σε Δήμο. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ο πληθυσμός του Ύψωνα ανερχόταν στις 11 117 μόνιμους κατοίκους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, παλαιοτέρα οι κάτοικοι του Ύψωνα ασχολούνταν αποκλειστικά με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Και τότε αλλά και σήμερα (2018) στην περιοχή καλλιεργούνται αμπέλια οινοποιήσιμων και επιτραπέζιων ποικιλιών, εσπεριδοειδή, αμυγδαλιές, ελιές, χαρουπιές, σιτηρά και λίγα φρουτόδεντρα. Σήμερα, λόγω της άνθησης της βιομηχανίας, οι περισσότεροι κάτοικοι απασχολούνται σε αυτήν, ενώ κάποιοι άλλοι εργοδοτούνταν σε άλλους τομείς όπως στον τομέα των ξενοδοχείων, των εστιατορίων, του εμπορίου, των μεταφορών και στο τομέα των υπηρεσιών.
Φωτογραφία: Kimonas Markoulis‎

O Ύψωνας σήμερα υφίσταται μια εντυπωσιακή ανάπτυξη. Στην έκταση του υπάρχει Δημοτικό Μέγαρο, Δημοτικό Θέατρο, αρκετά Δημοτικά Πάρκα όπως το πάρκο του Άγιου Σίλα και το πάρκο ανεμόμυλος, νηπιαγωγεία, δημοτικά και περιφερικό γυμνάσιο. Τέλος, το χωριό παρουσιάζει μια έντονη βιομηχανική ανάπτυξη, έτσι στην έκταση του ευδοκιμούν Βιομηχανικές και Βιοτεχνικές μονάδες.

Στον Ύψωνα δεσπόζουν εντυπωσιακά και αξιολογά θρησκευτικά μνημεία όπως η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του φτωχού, κτίσμα του 1950 - 1960, η εκκλησία της Παναγίας της Χρυσοπολίτισσας κτίσμα του 1864, το πετρόκτιστο εξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου Βικλίου, το εξωκλήσι του Αγίου Βηχιανού κτίσμα του 1969, το εξωκλήσι του Αγίου Ραφαήλ κτίσμα του 1995 και η Εκκλησιά του Αγίου Σάββα που είναι σήμερα η κυριά εκκλησία του χωριού.Φωτογραφία:Kimonas Markoulis‎