Παιδιά έρμαια ενός προβληματικού συστήματος

Ένα παιδί με «σπίτι» το Μακάρειο Νοσοκομείο

Η απουσία ενός θεραπευτικού πλαισίου για παιδιά κι έφηβους, οι οποίοι παρουσιάζουν διαταραχές διαγωγής, περιλαμβανομένων προβλημάτων ψυχικής υγείας και αντικοινωνικής/παραβατικής συμπεριφοράς, δημιουργεί μεγάλη δυσκολία στην ορθή αντιμετώπιση και διαχείρισή τους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Η διαπίστωση αυτή είναι μία μόνο από τις δεκάδες που προκύπτουν μέσα από την Έκθεση της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, Δέσπως Μιχαηλίδου, για το σύστημα εναλλακτικής φροντίδας που παρέχεται στα παιδιά, τα οποία για διάφορους λόγους βρίσκονται υπό τη νομική φροντίδα του κράτους. 

Η απουσία εξειδικευμένων εντατικών προγραμμάτων και δομών για τους ανήλικους που παρουσιάζουν τα πιο πάνω προβλήματα, εντοπίζεται τόσο για τα παιδιά που διαμένουν με την οικογένειά τους, όσο και για τα παιδιά που φιλοξενούνται σε άλλες δομές και πλαίσια. Τις δυσκολίες αυτές επισημαίνουν και οι άμεσα εμπλεκόμενες με το ζήτημα, Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας (ΥΚΕ) όπως σημειώνεται στην έκθεση της Επιτρόπου. Μάλιστα, γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένο παράδειγμα έφηβου κοριτσιού που φαίνεται ότι δεν ήταν εφικτή η κατάλληλη διαχείρισή του. Χαρακτηριστικά σημειώνεται από πλευράς ΥΚΕ: «Οι δυσκολίες της δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν πλήρως με τις υφιστάμενες δομές, αφού κατά την άποψή μας, η έφηβη χρειάζεται φροντίδα σε κλειστού τύπου ίδρυμα, το οποίο να μπορεί να της παρέχει μεγαλύτερη προστασία και παράλληλα θεραπευτική υποστήριξη». 

Με δεδομένα τα πιο πάνω κενά, παρατηρείται το φαινόμενο όπως η συγκεκριμένη ομάδα παιδιών να μετακινείται συνεχώς, κάτι που προκαλεί περισσότερα προβλήματα στα ίδια τα παιδιά, αλλά και στις δομές στις οποίες μπαινοβγαίνουν. Όπως σημειώνεται, υπήρξε περίπτωση όπου ένα παιδί μέσα σε ενάμιση χρόνο μετακινήθηκε σε πέντε διαφορετικά πλαίσια. 

Διερευνώντας όλα τα πιο πάνω, η κ. Μιχαηλίδου αναφέρει ότι «ενώ οι Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων αναγνωρίζουν ότι τα πλαίσια στα οποία φιλοξενούνται παιδιά με αυτές τις δυσκολίες δεν είναι τα ενδεικνυόμενα και πως επιβάλλεται η δημιουργία κλειστής δομής με αναμορφωτικό χαρακτήρα, όπου θα στελεχώνεται με το απαραίτητο εξειδικευμένο προσωπικό, ωστόσο δεν αναγνωρίζουν την τεράστια ευθύνη που τους αναλογεί στη δημιουργία τέτοιων δομών, και ως εκ τούτου, δεν προβαίνουν σε καμία ενέργεια για υλοποίηση». 

Οι τομείς αυτοί είναι άμεσα συνδεδεμένοι και με περιπτώσεις παιδιών που διαμένουν σε Παιδικές Στέγες. Η κ. Μιχαηλίδου αναφέρεται και στη φυγή παιδιών από τις Στέγες στις οποίες διαμένουν, ένα φαινόμενο που δυστυχώς παρατηρείται συχνά και απασχολεί έντονα ΜΜΕ και Αστυνομία. 

Ακόμη και σε αυτό το θέμα εντοπίζεται κενό στις διαδικασίες διαχείρισης κρίσεων και αναδείχθηκε εκ νέου η ανάγκη δημιουργίας σχετικού πρωτοκόλλου. Στην έκθεση της Επιτρόπου γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένο παράπονο που υπέβαλαν από κοινού τέσσερα παιδιά που διέμεναν σε ίδρυμα και αφορούσε σοβαρό περιστατικό βίας (προς τα παιδιά αλλά και προς το προσωπικό) από ομάδα τριών κοριτσιών με προβλήματα συμπεριφοράς. 

Εκτός όμως από τα κενά που παρουσιάζονται σε ιδρύματα και δομές που φιλοξενούν και παιδιά με παραβατικές συμπεριφορές ή προβλήματα ψυχικής υγείας, η Επίτροπος του Παιδιού διερεύνησε και τον θεσμό της αναδοχής διαπιστώνοντας προβλήματα στην εφαρμογή του. Αφορμή για αυτό το κεφάλαιο αποτέλεσαν δύο περιπτώσεις παιδιών υπό τη νομική φροντίδα των ΥΚΕ, τα οποία απεβίωσαν λόγω πνιγμού από τροφή ενόσω φροντίζονταν από ανάδοχη οικογένεια. Η κ. Μιχαηλίδου ξεκαθάρισε ότι δεν εντοπίστηκαν στοιχεία κακομεταχείρισης, ούτε ποινικά αδικήματα. Όμως, διαπιστώθηκαν κενά στο όλο σύστημα. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται, ένα από τα δύο παιδάκια, ήταν ενταγμένο σε ομαδική αναδοχή μαζί με άλλα πέντε, ενώ δεν υπάρχουν θεσμοθετημένες προδιαγραφές ποιότητας και κριτήρια σε ό,τι αφορά την εφαρμογή της ομαδικής αναδοχής. 

Στη συγκεκριμένη περίπτωση αναγνωρίζεται ότι οι ΥΚΕ παραχώρησαν ικανοποιητική στήριξη στην ανάδοχη οικογένεια για την εξυπηρέτηση των αναγκών της ομαδικής αναδοχής, ωστόσο προέκυψαν προβληματισμοί σχετικά με την παρακολούθηση της ανάδοχης οικογένειας από αυτές. 

«Ειδικότερα, προέκυψαν προβληματισμοί σε ό,τι αφορά την απόφαση και τα κριτήρια στη βάση των οποίων αποφασίστηκε το προφίλ των παιδιών που εντάχθηκαν στην ομαδική αναδοχή: Το πολύ μικρό της ηλικίας τους, τα σύνθετα προβλήματα υγείας και οι ειδικές ανάγκες που αντιμετώπιζαν σε συνδυασμό με τον αριθμό τους, τα καθιστούσαν μια ομάδα με εξαιρετικά υψηλές απαιτήσεις εγρήγορσης και φροντίδας», αναφέρει η κ. Μιχαηλίδου. 

Ένα παιδί με «σπίτι» το Μακάρειο Νοσοκομείο

Στην έκθεση της Επιτρόπου περιλαμβάνεται η περίπτωση του μικρού παιδιού που από τους πρώτους μήνες της ζωής του έκανε σπίτι του το Μακάρειο Νοσοκομείο. Πρόκειται για την περίπτωση του παιδιού με σπάνιο σύνδρομο που πριν από μερικά χρόνια απασχόλησε την κοινή γνώμη καθώς η συγκλονιστική του ιστορία είδε το φως της δημοσιότητας.

Όπως αναφέρει η κ. Μιχαηλίδου, η υπόθεση αυτή αποτελεί περίπτωση κατάφωρης παραβίασης των δικαιωμάτων του παιδιού. Από τη γέννησή του, οι γονείς του αποτείνονταν στις αρμόδιες Υπηρεσίες με βασικό αίτημα την παροχή τριών νοσηλευτών για 24ωρη κατ’ οίκον νοσηλεία του βρέφους, δεδομένης της ανάγκης του για ολοήμερη υποστήριξη με αναπνευστήρα. Αίτημα το οποίο δεν ικανοποιήθηκε. Τότε, και η Επίτροπος Διοικήσεως διαπίστωσε ανυπαρξία ικανοποιητικού θεσμικού πλαισίου που θα επιτρέπει τη δυνατότητα παροχής επαρκούς κατ’ οίκον φροντίδας στο παιδί, η οποία θα συμπεριλαμβάνει τη νοσηλευτική επίβλεψη και όχι μόνο του τεχνικού μηχανισμού υποστήριξης του παιδιού». Η πορεία της υπόθεσης αυτής ήταν μετακίνηση του παιδιού στο σπίτι στην οικογένεια, μετακίνησή του πίσω στο νοσοκομείο λόγω των προβλημάτων υγείας του, αποποίηση των γονικών δικαιωμάτων από τους γονείς, τοποθέτηση του παιδιού σε ανάδοχη οικογένεια και μετά από ένα χρόνο και πάλι πίσω στο Μακάρειο, καθώς οι ανάδοχοι γονείς δεν μπορούσαν να αντεπεξέλθουν στη φροντίδα του. Τελικά, το 2018 το παιδάκι τοποθετήθηκε σε Στέγη με 24ωρη υποστήριξη νοσηλευτών που παρέχει η Οργάνωση Παραπληγικών Κύπρου, έπειτα από συμφωνία με το υπουργείο Εργασίας. Διαπιστώθηκε ότι το παιδί πέρασε τα τρία από τα πέντε πρώτα χρόνια της ζωής του στο νοσοκομείο, ενώ το αίτημα για 24ωρη νοσηλευτική φροντίδα απορρίφθηκε για την οικογένεια, αλλά δόθηκε μετά στη Στέγη όπου διαμένει. 

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Πριονίζουμε τα κλαδιά τους

Διαβάζοντας την έκθεση της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, δεν μπορεί παρά να συγκλονιστείς. Είναι τόσες οι περιπτώσεις παιδιών που βρίσκονται υπό την ευθύνη του κράτους και διπλάσιες οι στρεβλώσεις, τα κενά και τα προβλήματα του συστήματος. Αν σκεφτεί κανείς τις συνθήκες μέσα στις οποίες μεγαλώνουν αυτά τα παιδιά σε συνδυασμό με το πόσα προβλήματα κουβαλούν ήδη στις μικρές τους πλάτες, δεν νομίζω να μην αισθανθεί το στομάχι του να δένεται κόμπο. Κι αντί, το σύστημα και κατ΄ επέκταση το κράτος και άρα όλοι εμείς ως μέρη του, να τους δώσουμε ρίζες να στεριώσουν και να ανοίξουν υγιώς τα φτερά τους, πριονίζουμε -έστω και άθελά μας- τα κλαδιά τους.

Πηγη: Φilenews