Η Ιερά Μονή της Παναγίας Αμασγούς (Γυναικεία) δεσπόζει σ' ένα μικρό λόφο της κοινότητας Μονάγρι..

Στην επαρχία Λεμεσού κοντά στο δρόμο Λεμεσού – Τροόδους, στην όχθη του ποταμού Κούρρη!

Η «Ιερά Μονή της Παναγίας Αμασγούς» βρίσκεται κτισμένη σε ένα μικρό λόφο της κοινότητας Μονάγρι στην επαρχία Λεμεσού κοντά στο δρόμο Λεμεσού – Τροόδους, στην όχθη του ποταμού Κούρρη.

Το όνομα της «Μονής της Παναγίας Αμασγούς», είναι ασυνήθιστο και κάπως παράξενο επώνυμο για την Παναγία, για το οποίο μέχρι σήμερα δεν δόθηκε καμιά τεκμηριωμένη εξήγηση. Ωστόσο μερικοί συγγραφείς υποθέτουν πως αυτό προέρχεται από την Παναγία της Δαμασκού (Αμασκού – Αμασγού). Οι υποθέσεις όμως παραμένουν, αφού δεν συνδέονται με κάποιο γεγονός ή έστω μια παράδοση, ώστε να δικαιολογείται αυτή η επωνυμία.
Το έτος ίδρυσης της Μονής της Παναγίας Αμασγούς δεν είναι γνωστό όπως επίσης και ο ιδρυτής της. Η ιστορία της ίδρυσης της Μονής τοποθετείται γύρω στο 1000 μ.Χ., δηλαδή στη χρυσή εποχή του μοναχισμού στην Κύπρο και της Κυπριακής Σχολής Βυζαντινής Αγιογραφίας. Από τα παλιά κτίσματα σώθηκε μόνο το καθολικό της Μονής με τεράστιες ζημιές, ιδιαίτερα στις εξαιρετικής τέχνης τοιχογραφίες που χρονολογούνται από τον 11ο μέχρι τον 16ο αιώνα.

Η ιστορία της Μονής είναι πολύ σκοτεινή. Πίσω στα 1630 ο τότε Μητροπολίτης Λεμεσού και Κουρίου Λεόντιος την δώρισε στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας. Δύο χρόνια αργότερα ο τότε Πατριάρχης Αλεξανδρείας Γεράσιμος την επέστρεψε στη Μητρόπολη Λεμεσού επειδή οικονομικά ήταν ασύμφορη η διαχείριση της. Η Μονή λειτουργούσε ως ανδρώα. Ο μοναδικός ηγούμενος της Μονής που είναι γνωστός και από ότι φαίνεται ήταν και ο τελευταίος είναι ο Γεράσιμος, ενώ ως τελευταίος μοναχός της αναφέρεται ο Μητροπολίτης Κιτίου Μελέτιος, που κατέφυγε στο χώρο λόγω συκοφαντιών που υπέστη. Έζησε εκεί μέχρι το 1870.

Τα τέλη του 18ου αιώνα Μονή της Παναγίας Αμασγούς παρέμεινε χωρίς μοναχούς, με αποτέλεσμα να τερματιστεί η λειτουργία της. Είναι γνωστό πως η Μονή κατείχε μεγάλη κτηματική περιουσία, η οποία πωλήθηκε ολόκληρη στο διάστημα μεταξύ του 1950 – 1973. Εντούτοις, παρά την εγκατάλειψη, πολλοί κατέφευγαν στη θεωρούμενη ως θαυματουργή Παναγία της Αμασγούς ή Δαμασκούς ή Χρυσαμασκούς. Η εικόνα της Θεοτόκου της Αμασγιώτισσας, αμφιπρόσωπη με εικόνα της Σταύρωσης, είναι έργο του 1569.

Έργα συντήρησης της Μονής άρχισαν τη δεκαετία του ΄60 χωρίς θεαματικά αποτελέσματα, ενώ από το 1969 – 1972 καταβλήθηκαν πιο συντονισμένες προσπάθειες από το Τμήμα Αρχαιοτήτων και το Πανεπιστήμιο του Χάρβαντ για τη συντήρηση των τοιχογραφιών που θεωρούνται υψηλής τέχνης. Το 1991 έγινε η ανασύσταση και η επαναλειτουργία της ως γυναικείας κοινοβιακής αποτελούμενης από 10 μοναχές με ηγουμένη την αδελφή Επιφανία. Η Μονή της Παναγίας Αμασγούς αναστηλώθηκε υποδειγματικά και προστέθηκαν νέα οικοδομήματα με τρία παρεκκλήσια. Σε απόσταση δύο περίπου χιλιομέτρων ανοικοδομήθηκε ιερό ησυχαστήριο στο όνομα του οσιομάρτυρα Ιωάννη του Μοναγρίτη, κοντά στο σπήλαιο όπου αυτός έζησε.Υπάρχει το ησυχαστήριο των Αγίων Σεργίου και Βάκχου παρά το χωριό Δωρός και του Αγίου Χρίστου του Κηπουρού στο χωριό Τριμίκλινη. Επίσης βόρεια της Μονής υπάρχει αγίασμα το οποίο είναι θαυματουργό.

Η Μονή της Παναγίας Αμασγούς πανηγυρίζει την 21η Νοεμβρίου (Εισόδια της Παναγίας), την Τρίτη της Διακαινησίμου, στις 6 Δεκεμβίου (Αγίου Νικολάου) και την 4ην Ιουνίου, στη μνήμη του οσιομάρτυρα Ιωάννη του Μοναγρίτη.

*Υπάρχει χώρος στάθμευσης. Το μοναστήρι και η εκκλησία είναι προσβάσιμα για άτομα σε τροχοκάθισμα. Υπάρχουν χώροι υγιεινής όχι όμως για άτομα σε τροχοκάθισμα. Υπάρχει μικρό βιβλιαράκι για την ιστορία της Μονής και παράκληση της Παναγίας το οποίο κοστίζει 3 ευρώ. Υπάρχει ακόμη ένας οδηγός της Μονής κόστους 10 ευρώ. Υπάρχει πωλητήριο όπου οι επισκέπτες έχουν την δυνατότητα να αγοράσουν διάφορα αναμνηστικά δώρα βιβλία, εικόνες κομποσκοίνια, cd, σταυρούς και παραδοσιακά προϊόντα τα οποία φτιάχνουν οι μοναχές όπως τραχανά, κουλούρια με προζύμι, γλυκά, μαρμελάδες, γιαούρτι κ.α. Όλες οι συναλλαγές με μετρητά και επιταγές.

Περίοδος Λειτουργίας: Όλο τον χρόνο εκτός Δευτέρας Τετάρτης και Παρασκευής. Τον μήνα Αύγουστο καθημερινά είναι ανοιχτό.
Ωράριο Λειτουργίας: Χειμερινό Ωράριο: Τρίτη, Πέμπτη Σάββατο και Κυριακή 05:00 – 12:00 και 15:00 – 18:00
Θερινό Ωράριο:Τρίτη, Πέμπτη Σάββατο και Κυριακή 05:00 – 12:00 και 16:00 – 18:30
Τηλέφωνο Επικοινωνίας :00357-25434342 / 00357-25434282
Email: amasgou@cytanet.com.cy

Τιμή Εισιτηρίου: Δωρεάν. Γίνονται δεκτές προαιρετικές εισφορές.