Η Παναγία η Τραχιά στην Άχνα

Ένα εξωκλήσι που χρονολογείται γύρω στον 14ο αιώνα μ.Χ

Το εξωκλήσι Παναγίας της Τραχιάς βρίσκεται κοντά στην κτηνοτροφική περιοχή της Άχνας, στο δρόμο προς Αυγόρου, σε μια περιοχή που ονομάζεται Τραχιά. Η περιοχή αυτή αποτελούσε μέχρι και την βυζαντινή εποχή σημαντικό οικιστικό κέντρο.

Το εξωκλήσι της Παναγίας χρονολογείται γύρω στον 14ο αιώνα μ.Χ, και είναι κτισμένο πάνω από ένα μεγάλο σπήλαιο. Σύμφωνα με χριστιανικές πήγες στο σπήλαιο αυτό είχε οδηγηθεί και μαρτυρήσει ο Άγιος Κωνσταντίνος ο Αλαμάνος, κατά τον 3ο με 4ο αιώνα μ.Χ., όταν κυβερνήτης στο νησί υπήρξε ο διώκτης των χριστιανών, ο Σαβίνος. Σε κοντινή απόσταση από το εξωκλήσι της Παναγίας της Τραχιάς βρίσκεται η εκκλησία του Άγιου Κωνσταντίνου του Αλαμάνου και Άγιου Ευστάθιου, καθώς και υπολείμματα μονής αφιερωμένης στον Άγιο Δημητριανό , η οποία καταστράφηκε από μεγάλο σεισμό γύρω στον 17ο αιώνα μ.Χ.

Στο εξωκλήσι, έχουν σημειωθεί αρκετές προσθήκες κατά το πέρασμα των αιώνων ενώ ελάχιστες είναι οι αγιογραφίες που διασώζονται σε αυτό. Μία από αυτές είναι η εικόνα της Παναγίας, η οποία χρονολογείται τον 17ο-18ο αιώνα μ.Χ.. Η εν λόγω εικόνα, μέχρι το  1976 βρισκόταν στην εκκλησία της Αγίας Μαρίνας στην κατεχόμενη Άχνα και επιστράφηκε στις ελεύθερες περιοχές μετρά από ανεύρεση της από Αυστριακούς ερευνητές. 

Μια λαϊκή παράδοση που σχετίζεται με την εικόνα της Παναγίας είναι η εξής : λέγετε ότι κάποιοι τούρκοι προσπάθησαν με μαχαίρια να αφαιρέσουν το ασημί που βρισκόταν πάνω στην εικόνα. Η Παναγία λοιπόν θύμωσε και κλώτσησε τους Τούρκους, οι οποίοι έντρομοι άφησαν την εικόνα και τράπηκαν σε φυγή.

Φωτογραφία: Φ. Γεωργιάδης 
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι, για ένα διάστημα το εξωκλήσι φιλοξενούσε την επίχρυση εικόνα της Αγίας Μαρίνας, η οποία από το 1995 φιλοξενείται πια στην μεγάλη εκκλησία του Χωριού , την εκκλησία της Αγίας Μαρίνας. Η εν λόγω εικόνα διασώθηκε από τον τότε ιερέα του Χωριού ο οποίος την μετέφερε στις ελεύθερες περιοχές.