Κυπριακή διάλεκτος

Πόσες ξένες λέξεις χρησιμοποιείς καθημερινά;

Κάποτε κάποιος Σουηδός είχε παραξενευτεί με τη γλώσσα που μιλούσα, καθώς όπως ο ίδιος που είχε πει του θυμίζει κάτι από Ισπανία, Ιταλία και γενικά σαν ένα μείγμα διάφορων γλωσσών. Αλήθεια πόσες και ποιες γλώσσες επηρέασαν και διαμόρφωσαν τελικά την κυπριακή διάλεκτο;

Είναι γνωστό πως η κυπριακή διάλεκτος δεν γράφεται αλλά ομιλείται. Αποτελείται από ένα μείγμα ξένων λέξεων, εκφράσεων και γενικώς γλωσσών. Αυτό οφείλεται κυρίως στις κατακτήσεις του νησιού από ξένους.
Η Κυπριακή διάλεκτος έχει τις ρίζες της στον μακρινό 12ο αιώνα π.Χ. όταν οι Αχαιοί αποίκισαν την Κύπρο.

Η Κυπριακή διάλεκτος έχει πρωτίστως επιρροές από την αρχαία ελληνική γλώσσα. Αν και οι Έλληνες με την εφαρμογή της νεοελληνικής γλώσσας έχουν αφαιρέσει από το καθημερινό τους λεξιλόγιο μεγάλο ποσοστό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, η Κυπριακή διάλεκτος την ενσωμάτωσε σε μεγάλο βαθμό.
Λόγω της δυσκολίας των αρχαιοελληνικών, πολλοί από εμάς δεν γνωρίζουμε ότι κάποιες από τις λέξεις που χρησιμοποιούμε προέρχονται από την αρχαία ελληνική.

Λέξεις όπως:

• Αρμάζομαι= παντρεύομαι, από το αρχαίο ελληνικό αρμόζω που σημαίνει ταιριάζω
• Καταϊσέφκω= σπαταλώ, από το καταχεύω που σημαίνει χύνω κάτι χάμω
• Μιτα= μαζί από το μετ’ εμού που σημαίνει μαζί μου
• Οκνιάρης= τεμπέλης, από το όκνος που σημαίνει δισταγμός
• Συντυχάνω= μιλώ από το συντυγχάνω που σημαίνει συναντώ

Αρκετές είναι και οι τουρκικες λέξεις που χρησημοποιούμε καθημερινά χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε. Η υιοθέτηση τούρκικων εκφράσεων και λέξεων είναι αποτέλεσμα των τουρκικών κατακτήσεων και της συμβιωσης με Τουρκοκύπριους.

Λέξεις όπως:

• Ζαττίν= εξάλλου, από το τουρκικό zaten
• Τσιάϊ= τσάι, από το τουρικό çay
• Πογιατζής = μπογιατζής, από το boyacı
• “Με το ζόρι”, όπου στα τουρκικά zor σημαίνει δύσκολο
• “Με ένα κολάϊ”, όπου kolay σημαίνει εύκολο
• “Χρόνια και ζαμάνια”, όπου zaman σημαίνει χρόνος
• Ππαράς= χρήματα, από το τουρκικό para
• Κιάρι= κέρδος, από το τουρκικό kâr
• Ισστέ ποϊλέ= ορίστε, έτσι, από το işte böyle
• Ατζιαπις= άραγε, από το acaba
• Ολάν, από το τουρκικό ulan που σημαίνει προσφώνηση (ρε) μεταξύ αντρών
• Αλισσβερίσσι= πάρε-δώσε, από το τουρκικό alişveriş που σημαίνει δοσοληψία, ψώνια
• Παρπέρης= κουρέας, από το berber
• Ίντα χαπάρκα= τι νέα, από το ne haber?
• Χαζίρι=σχεδόν, από το hazır που στα τούρκικα σημαίνει έτοιμος

Καθώς η Κύπρος υπήρξε και ενετική κατάκτηση (1489-1571), άντλησε επίσης και πολλές ιταλικές λέξεις.

Λέξεις όπως:

• Φουντάνα=βρύση, από το fondana
• Σιόρ, από το signor που σημαίνει κύριος
• Σσιπέττος= κυνηγετικό όπλο, από το schiopetto που στα ιταλικά σημαίνει όπλο
• Τραττάρω= κερνώ, από το ιταλικό trattar

Όλο και περισσότερες όμως αγγλικές λέξεις προσθέτονται καθημερινά στο λεξιλόγιο μας “εμπλουτίζοντας” κι άλλο την Κυπριακή διάλεκτο.

Λέξεις όπως:

• Φουσσιέκκι=έξαλλος, από το furious
• Δισπιρκώ= απελπίζομαι, από το desperate
• Αμπάλατος= άτακτος, από το unbalanaced
• Παμπούλα= φουσκάλα, από το bubble
• Άξιτα= ατύχημα, από το accident
• Άρκοντισιο= κλιματιστικό, από το aircondition
• Άμπουλα= ασθενοφόρο, από το ambulance

Όσο πιο πολλές λέξεις ανακαλύπτουμε, τόσο περισσότερο απορούμε με τη φαντασία και τη δημιουργικότητά μας!