Λάγεια

Ημέρα Ανεξαρτησίας της Ελλάδας και Γιορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου

Πριν μας διώξουν από την Σμύρνη το 1922 (όταν υπολογίζεται πως 100,000 Έλληνες σκοτωθήκαν σε 10 ημέρες), Έλληνες, Εβραίοι, Αρμένιοι, Τούρκοι και πολλοί διάφοροι Ευρωπαίοι συνυπήρχαν αρμονικά σε αυτήν την πόλη που ήταν κέντρο κουλτούρας και εμπορίου, παρόλο που οι μη Μουσουλμάνοι ήταν πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Για παράδειγμα η μαρτυρία τους δεν μετρούσε στα δικαστήρια και δεν τους αφήναν αρκετά σχολεία.

Συνήθως οι Έλληνες έχουν καλή γνώση της Ιστορίας τους, αλλά πολλοί ξένοι δεν γνωρίζουν ότι για 2000 χρόνια οι Έλληνες ζούσαν όχι μόνο στα μέρη που λέγονται «Ελλάδα» τώρα, αλλά σε όλη την περιοχή που ονομάζεται Τουρκία σήμερα και σε όλα τα παράλια τις Μικράς Ασίας.  Μοιραία ήταν η Τρίτη 29 Μαΐου του 1453, όταν ορδές που ήρθαν από την περιοχή της Μογγολίας, νικήσαν την Κωνσταντινούπολη, βρίσκοντας μια ανοιχτή πύλη μετά από μήνες πολιορκίας. Ακολουθήσαν 400 χρόνια σκλαβιάς και υποδούλωσης.

Υποφέραν όχι μόνο οι Έλληνες αλλά και οι γείτονες Σλάβοι που είχαν έρθει στον 7ον αιώνα μ.Χ να κατοικήσουν την Ιλλυρία και μέρη της Θράκης. Η συνήθεια που όλοι μας (Σλάβοι και Έλληνες) μισούσαμε το πιο πολύ ήταν η συνήθεια να κάνουν απαγωγή των παιδιών και να βάζουν τα αγόρια στον στρατό Γενιτσάρων και τα κορίτσια σεξουαλικές σκλάβες. Οι κατεχόμενοι μπορούσαν να βγουν από την Δευτέρα τάξη πολίτων αν αποδεχόταν τον Ισλαμισμό.

Οι Έλληνες μάλλον κρατούσαν την ταυτότητά τους οποιαδήποτε και να είχε έρθει να νικήσει και να βασιλεύει. Να ήταν οι Ρωμαίοι, οι Ενετικοί, οι Τούρκοι (ή σε μερικά νησιά σαν την Κύπρο, οι Άγγλοι, οι Αραπάδες είτε οι Γάλλοι) οι Έλληνες με πείσμα κρατούσαν τον Ελληνισμό τους. Τα παιδιά διαφυλετικών γάμων είχαν τάση να είναι περήφανοι για Ελληνική κληρονομία τους . Η δική μου η γιαγιά και μία από τις αδελφές τις παίξανε το δικό τους ρόλο να βοηθήσουν να κρατήσουν ζωντανή την Ελληνική γλώσσα. Όπως οι Οθωμανοί δεν αφήναν πολλά Ελληνικά σχολεία στα περίχωρα της Σμύρνης ταξιδεύανε με γάιδαρο από χωριό σε χωριό να διδάξουν τα Ελληνικά στα Ελληνόπουλα. 

Οι Οθωμανοί ήταν οι εισβολείς που μείναν περισσότερο από όλους που ήρθαν να κυβερνήσουν στους Ελληνικούς τόπους. Αλλά όσο περνούσε ο καιρός τόσο πιο πολύ πικραίνανε και περισσότερα αισθήματα των κατεχόμενων. Η Ελληνική αντίσταση αναπτύχθηκε στον 19ον αιώνα με επανάσταση σε διάφορα μέρη. Η πρώτη άρχισε στης 6 Μαρτίου 1821. Σταδιακός κερδίσαμε την ανεξαρτησία. Η Πελοπόννησος είχε το πρώτο συμβούλιο της στο 1821-1822. Μετά η Κεντρική Ελλάδα ελευθερώθηκε. Τον Μάη 1932 αναγνωρίστηκε ως ανεξάρτητο κράτος. Ας πούμε ανεξάρτητο. Τα εσωτερικά θέματα γενικός κυβερνούταν από τις 3 μεγάλες δυνάμεις - Ενωμένο Βασίλειο, Γαλλία και Ρωσία. Ακόμα και ξένο βασιλιά επέβαλαν – τον Πρίγκιπα Όττο της Βαυαρίας. Τα Ιωνικά νησιά που ήταν προηγούμενος υπό Ενετική κατοχή για αιώνες (και έτσι ξέφυγε τα χειρότερα βασανίσματα των Τούρκων), ενώθηκαν με την Νέα Ελλάδα το 1864. Τα Ιωάννινα, στα σύνορα με την Αλβανία απελευθερώθηκαν το 1913 και η Ρόδος επιστράφηκε στην Ελλάδα από τους Ιταλούς μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.

Σε κάποιες περιοχές οι Έλληνες δεν έχουν κερδίσει την ανεξαρτησία τους καθόλου. Πολλοί Πόντιοι σκοτωθήκαν, άλλοι καταφέραν να πάνε στην Ελλάδα. Εκείνοι που μείναν απομονωμένοι δίπλα την Μαύρη Θάλασσα ανέπτυξαν την δική τους διάλεκτο αλλά που καταλαβαίνεται από άλλους Έλληνες. Στην Κωνσταντινούπολη διαγράψανε τους περισσοτέρους Έλληνες με ένα Εθνικό φόρο με τον οποίον ήταν αδύνατο να συνεχίσουν την ζωή τους εκεί. Στην Σμύρνη είχαμε το Ελληνικό ολοκαύτωμα με την «Μεγάλη Καταστροφή» του 1922. Εκτιμώμενοι 100.000 εξοντώνει σε 10 ημέρες. Οι Τούρκοι στρατιώτες βάλλαν φωτιά στην πόλη – πρώτα στην περιοχή των Αρμένιων, έπειτα ρίξανε τεράστιο ποσό βενζίνας ούτως ώστε να φθάσει στις Ελληνικές γειτονιές. Μεγάλος πανικός! Ληστείες, Βιασμούς – Κόλαση. Η φωτιά κράτησε μέχρι που να καούν όλα. Τόσο ζέστη έκανε η φωτιά που οι άνθρωποι τρέχανε στο λιμάνι να κρεμάσουν από τις αποβάθρες. Τότε οι Τούρκοι στρατιώτες τρέχανε να τους κόψουν τα χέρια τους για να πέσουν στην θάλασσα.

Υπήρχαν πολλά πλοία στο λιμάνι από διάφορες χώρες συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας η οποία είχε ενθαρρύνει τους Έλληνες να επαναστατήσουν, τελικά αποφάσισε με τις άλλες μεγάλες δυνάμεις να κρατήσουν μία ουδέτερη στάση. Ο βρετανός ναύαρχος έδωσε την εντολή να παίξουν θορυβώδεις στρατιωτική μουσική ούτως ώστε οι ναύτες να μην ακούσουν τόσο τις κραυγές του κατατρομαγμένου πλήθους μήπως και ακολουθήσουν το ανθρώπινο ένστικτο να τους βοηθήσουν. Μετά από δέκα ημέρες κόλασης η συνείδηση του Ναυάρχου κέρδισε το πάνω χέρι και έδωσε την διαταγή να κατεβάσουν όλες τις βάρκες σωτηρίας να και να τις γεμίσουν με πρόσφυγες.

Η Κύπρος κέρδισε μια ανεξαρτησία (έτσι και έτσι) από τους Άγγλους Αποικιοκράτες στο 1960 για να ικανοποιηθεί η θέληση του λαού για ένωση με την Ελληνική μητέρα χώρα. Επιβλήθηκε ένα Σύνταγμα απραγματοποίητο δίνοντας στους Τουρκοκύπριους μια δυσανάλογη ψήφο στην βουλή με το δικαίωμα του βέτο που χρησιμοποιούσαν συστηματικά να μην αφήνουν την κυβέρνηση να κυβερνάει. Από τις εντάσεις που δημιουργήθηκαν προκύπτει η εισβολή των Τούρκων στο 1974, με το τελικό αποτέλεσμα να διώξουν οι Τούρκοι τους Έλληνες από τα σπίτια τους και τα χωράφια τους στην Βόριο Κύπρο. Οι Αμερικάνοι ενθαρρύναν την Τουρκία να πάρει το 1/3 του νησιού και η Αγγλία αγνόησε τις υποχρεώσεις της συνθήκης της, μένοντας στο πλάι όπως είχε κάνει στην Σμύρνη στην εποχή της Μεγάλης Καταστροφής.

Τι μας περιμένει στο μέλλον; Οι τωρινοί Έλληνες αντιμετωπίζουν περισσότερες απειλές για την ύπαρξή τους από καμιά άλλη φάση της ιστορίας τους αλλά θεωρούν πολύ πολύτιμη την ταυτότητά τους.
 

Η αξία που ο λαός δίνει στην εθνική κληρονομία του και η εκτίμηση που κρατούν για τους αντάρτες του 19ου αιώνα σαν τον Στρατηγό Κολοκοτρώνη φαίνονται όχι μόνο στις μεγάλες παρελάσεις των κύριων πόλεων, αλλά πιο εντυπωσιακά στα μικρά χωριά σαν την Λάγεια. Πήγα και έμεινα εκεί την προηγουμένη της ημέρας ανεξαρτησίας. Το πρωί πήγα στην Λειτουργεία της Εκκλησίας του χωριού για την διπλή γιορτή – την Εθνική και την Θρησκευτική (του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου).
Μετά την λειτουργία τα παιδιά του χωριού κάνανε μία μικρή παρέλαση και μία παράσταση θεάτρου που έδειχνε την ζωή των Ελλήνων στην εποχή της επανάστασης. Ακολουθήσε ένα πρόγευμα από σαλάτες, γλυκά και χωριάτικο ψωμί – μία ευχάριστη και θερμή εμπειρία στην οποία νιώθαμε το κάλλος της ψυχής  κατοίκων της Λάγειας.

Το αρχαίο παρελθόν των Ελλήνων έχει αφήσει, κατά την γνώμη μου, τρεις κύριες επιρροές στον Ελληνικό χαρακτήρα – Οι Αθηναίοι, με τους σπουδαίους φιλοσόφους τους, μας διδάξανε να ρωτάμε, να αμφιβάλουμε, να μην μασάμε όλα που μας λένε, κάτι που δεν αρέσει στις δυνάμεις που μας κυβερνούν. Οι Μακεδονίτες υπό τον Μέγα Αλέξανδρο (και υπό τον πατέρα του τον Φίλιππο) ένωσαν τις διάφορες πόλεις-κράτη εν μέρη με διπλωματία, εν μέρη με καταναγκασμό. Από τους Σπαρτιάτες κληρονομούμε το ηθικό να μην παρατούμε τίποτα. «Η ταν η επί τας,» ήταν η φημισμένη φράση των Σπαρτιατισσών μανάδων στα αγόρια τους που έφευγαν για μάχη – δηλαδή να επιστρέψουν με την ασπίδα τους ή πάνω από την ασπίδα έχοντας παλέψει μέχρι το τέλος. Από τους Σπαρτιάτες έχουμε κληρονομήσει το πείσμα (με καλό νόημα) και άποψη της τιμής και του «φιλότιμου» λέξη που δεν γνωρίζω σε καμιά άλλη γλώσσα.

Κάποτε στο παρελθόν όταν ζούσα στην Αγγλία ρώτησα διαφόρους φίλους Έλληνες, «Ξέρετε τι θα πει φιλότιμο»
«Βεβαίως και ξέρω,» μου απαντούσαν.
«Τι είναι στα Αγγλικά;» τους έλεγα.
«Respect. Respecting other people. (Σεβασμός. Σεβασμός για τον άλλο) » Διστάζανε και συνέχιζαν – «Σεβασμό για τον εαυτό μας».
Κάποτε αρχίζαν αλλιώς.
«Σεβασμό για τον εαυτό μας…..Σεβασμό για τους άλλους.»

Ο κάθε Έλληνας μεγαλώνει με την διπλή άποψη της έννοιας του φιλότιμου ενσωματωμένη στο λεξιλόγιο του – σεβασμό για τον άλλο και για τον εαυτό του. Δεν είναι όλοι που θα ζήσουν με αυτόν τον κανόνα αλλά θα είναι στην νοοτροπία τους. Υπάρχουν άλλοι που δεν έχουν την άποψη στο λεξιλόγιο τους αλλά την ζούνε.

«Το Κυπριακό» είναι πρόβλημα που κατέληξε έτσι από ανθρωπινά λάθη. Πιστεύω ότι εάν θα βρεθεί ανθρώπινη λύση του Κυπριακού θα βρεθεί όχι από πολιτικούς που μιλούν άνετα το διεθνές «Μπλαμπλά» αλλά από τις καρδιές των απλών πολίτων που εκτιμούν την διπλή μορφή του σεβασμού – για τον εαυτό μας και για τον άλλο.