Ο υδάτινος κόσμος της Κύπρου

Το νερό μετά το οξυγόνο είναι το πιο σημαντικό στοιχείο για την ανθρώπινη ζωή

Ο Αριστοτέλης θεωρούσε το νερό μία από τις τέσσερις πρωταρχικές ουσίες της φύσης μαζί με τη γη, τον αέρα και τη φωτιά. Ο Θαλής ο Μιλήσιος με το «Αρχή πάντων ύδωρ», θεωρούσε το νερό την αρχή όλων.

Με αφορμή τις πολλές βροχοπτώσεις που έπεσαν σε ολόκληρη την Κύπρο τα τελευταία εικοσιτετράωρα, παραθέτουμε πιο κάτω κάποιες γενικές πληροφορίες και στοιχεία για τις λίμνες και τα φράγματα και τα ποτάμια του νησιού μας, που πήραμε από το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων. 

Ως αποτέλεσμα του ξηρού Μεσογειακού κλίματος, υπάρχουν μόνο 5 φυσικές λίμνες οι οποίες είναι υφάλμυρες ή αλμυρές. Τα άλλα συστήματα υδάτων έχουν δημιουργηθεί από τον άνθρωπο ως αποτέλεσμα της κατασκευής φραγμάτων σε ποτάμια ή της δημιουργίας αποθηκευτικών δεξαμενών. 

Οι περισσότεροι ποταμοί πηγάζουν από την περιοχή του Τροόδους. Η εποχιακή κατανομή της επιφανειακής απορροής ακολουθεί την εποχιακή κατανομή των κατακρημνισμάτων, με ελάχιστες τιμές κατά τους θερινούς μήνες και μέγιστες τιμές κατά τους χειμερινούς μήνες. Αποτέλεσμα του Ανατολικού Μεσογειακού κλίματος, το οποίο χαρακτηρίζεται από ζεστό θέρος μεγάλης διάρκειας και χαμηλής μέσης ετήσιας βροχόπτωσης, είναι να μην υπάρχουν ποταμοί με συνεχή ροή σε όλο τους το μήκος. Οι περισσότεροι ποταμοί ρέουν για 3 με 4 μήνες το χρόνο και στερεύουν για το υπόλοιπο έτος. Μόνο τμήματα κάποιων ποταμών τα οποία βρίσκονται ανάντη της περιοχής του Τροόδους έχουν συνεχή ροή (οι ποταμοί Ξερός, Διαρίζος, Καργώτης Μαραθάσας, Κούρης και Γερμασόγειας). Οι περισσότεροι ποταμοί έχουν μάλλον απότομη κλίση εκτός από τα ποτάμια στις πεδινές εκτάσεις κατά μήκος της νότιας ακτής του νησιού. Τα πιο πολλά τμήματα των ποταμών, ωστόσο, βρίσκονται σε ενδιάμεσο υψόμετρο.

Ποταμοί:
1.    Πεδιαίος ή Πηδιάς: Πηγάζει από το Μαχαιρά και χύνεται στον κόλπο της Αμμοχώστου. Είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Κύπρου.
2.    Γιαλιάς ή Ιδαλίας: Πηγάζει από το Μαχαιρά και χύνεται στον κόλπο της Αμμοχώστου.
3.    Σερράχης: Πηγάζει από την Παπούτσα και τη Μαδαρή και χύνεται στον κόλπο της Μόρφου.
4.    Πέτρας: Πηγάζει από τη Μαδαρή και χύνεται στον κόλπο της Μόρφου.
5.    Ελιάς: Πηγάζει από τη Μαδαρή και χύνεται στον κόλπο της Μόρφου.
6.    Κάμπος: Πηγάζει από τον Κύκκο και χύνεται στον κόλπο της Μόρφου.
7.    Πύργος: Πηγάζει από το Σταυρό και χύνεται στον κόλπο της Μόρφου.
8.    Σέτραχος: Πηγάζει από το Τρόοδος και χύνεται στον κόλπο της Μόρφου.
9.    Κλάριος ή Καρκώτης: Πηγάζει από το Τρόοδος και χύνεται στον κόλπο της Μόρφου.
10.    Γερμασόγειας: Πηγάζει από την Παπούτσα και χύνεται στον κόλπο Λεμεσού (Ακρωτήρι)
11.    Γαρύλλης: Πηγάζει από την Παπούτσα και χύνεται στον κόλπο Λεμεσού.
12.    Βασιλικός: Πηγάζει από το Μαχαιρά και χύνεται στην παραλία της Λάρνακας (Ζύγι)
13.    Κούρρης: Πηγάζει από τη Μαδαρή και χύνεται στον κόλπο της Επισκοπής.
14.    Κριός: Πηγάζει από το Τρόοδος και χύνεται στον κόλπο της Επισκοπής.
15.    Χρυσοχούς: Πηγάζει από το Σταυρό της Ψώκας και χύνεται στον κόλπο της Χρυσοχούς.
16.    Έζουσας: Πηγάζει από τον Τρίπυλο και χύνεται στην παραλία της Πάφου.
17.    Ξερός: Πηγάζει από τον Κύκκο και χύνεται στον κόλπο της Μόρφου και στην παραλία της Πάφου.
18.    Διαρίζος: Πηγάζει από το Τρόοδος και χύνεται στην παραλία της Πάφου.
19.    Χα Ποτάμι: Πηγάζει από το Τρόοδος και χύνεται στην παραλία της Πάφου.
20.    Λιμνίτης: Πηγάζει από το Τρόοδος και χύνεται στην παραλία της Πάφου.
21.    Ξεροπόταμος: Πηγάζει από τον Κύκκο και χύνεται στην Πάφο.
22.    Μαυροκόλυμπος: Πηγάζει από τον Κύκκο και χύνεται στην Πάφο.
23.    Πεντάσχοινος: Πηγάζει από το Μαχαιρά και χύνεται στην παραλία της Λάρνακας.
24.    Τρέμυθος: Πηγάζει από το Σταυροβούνι και χύνεται στην παραλία της Λάρνακας.
25.    Πούζης: Πηγάζει από το Σταυροβούνι και χύνεται στην παραλία της Λάρνακας.
Φράγματα:
Η Κύπρος έχει 108 φράγματα και έρχεται πρώτη στην Ευρώπη αναφορικά με τον αριθμό και τη χωρητικότητα μεγάλων φραγμάτων σε σχέση με την έκταση της.
Τα πέντε μεγαλύτερα φράγματα στην Κύπρο είναι: του "Κούρη" στη Λεμεσό (115 εκατομ. κυβ. μέτρα), του "Ασπρόκρεμμου" στην Πάφο, της "Ευρέτου" στην Πάφο, της "Κανναβιού" στην Πάφο και της "Καλαβασού" στη Λάρνακα.
Το μικρότερο είναι η Εξωποτάμια δεξαμενή, στον Φαρμακά, χωρητικότητας  21 χιλιάδων κυβ. μέτρων. Το παλαιότερο χρονολογείται από το 1900 και βρίσκεται στα Κούκλια, ενώ το πιο πρόσφατο είναι το Εξωποτάμιο φράγμα της Σολέας που κτίστηκε το 2010.