Ο Άγιος Ιωνάς ο εν Περγάμω στην Ξυλοτύμπου

Κτίσμα του 1983

Το εκκλησάκι του Αγίου Ιωνά βρίσκεται περίπου διακόσα μέτρα έξω από την κοινότητα της Ξυλοτύμβου. Είναι κτίσμα του 1983, σαν ένδειξη ανάμνησης του αντίστοιχου ναού που βρισκόταν στο χωριό Πέργαμος, βορειοδυτικά της Ξυλοτύμπου, στη Μεσαορία. Τα εγκαίνια του ναού πραγματοποιήθηκαν στις 7 Οκτωβρίου του 1984.

Πρόκειται για ένα μικρό ναό που ακολουθεί βυζαντινό ρυθμό με τρούλο. Εξωτερικά και εσωτερικά είναι καλυμμένος με πέτρινες πλάκες. Το εικονοστάσι του ναού είναι ξύλινο και αποτελείται από λίγες εικόνες. Η Αγία Τράπεζα του ναού κτίστηκε με πέτρες που μεταφέρθηκαν από τη χαλασμένη εκκλησία του Οσίου Ιωνά στο Πέργαμο.

Ο Άγιος Ιωνάς υπήρξε ένας από τους τριακόσιους Αλαμάνους που ήλθαν στην Κύπρο καταδιωγμένοι από την Παλαιστίνη μαζί με τον Άγιο Κενδέα που ασκήτευε στο Αυγόρου και τον Άγιο Κωνσταντίνο της Ορμήδειας. Ο ίδιος ασκήτεψε στην περιοχή του Περγάμου.