To «Μεσαιωνικό Γεφύρι του Τζιελεφού»

σε μία ειδυλλιακή τοποθεσία το πέτρινο γεφύρι το οποίο είναι και το μεγαλύτερο στην Κύπρο

Στην επαρχία Πάφου μερικά χιλιόμετρα μακριά από το χωριό Άγιος Νικόλαος σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία με πλάτανους και έντονη άγρια βλάστηση και ζωή υπάρχει το «Μεσαιωνικό γεφύρι του Τζιελεφού». 

Το Μεσαιωνικό αυτό πέτρινο γεφύρι, το οποίο είναι και το μεγαλύτερο στην Κύπρο είναι κτισμένο πάνω στον ποταμό Διαρίζο που τροφοδοτά τον φράκτη της Αρμίνου ο οποίος βρίσκεται λίγο πιο κάτω. 

Το «Γεφύρι του Τζιελεφού», βρίσκεται σ’ ένα υψόμετρο 440 μέτρων στο δάσος Πάφου, 6 χιλιόμετρα από το τουρκοκυπριακό χωριό Άγιος Νικόλαος, και είναι το μεγαλύτερο πέτρινο Mεσαιωνικό γεφύρι του νησιού.  Φωτογραφία: Giannakis Papanastasiou

Στην αρχαιότητα ονομαζόταν «Βόκαρος» (από το διορίζω – χωρίζω). Σχετικά με την ονομασία του γεφυριού υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Η λέξη «κέλεφος» είναι ελληνική και σημαίνει αδύνατος, άρρωστος. Ίσως η λέξη προήλθε από την λέξη «κέλυφος». Η ονομασία πιθανόν να συνδέεται από κάποιο πρόσωπο ή περιστατικό κατά την διάρκεια κατασκευής του γεφυριού.

Το Γεφύρι του Τζιελεφού αποτελείται από οξυκόρυφη καμάρα χτισμένη από τούφλα, πιθανόν επιτόπιας κατασκευής. Στα άκρα της καμάρας υπάρχουν πέτρες καλά πελεκημένες, και σε άριστη κατάσταση, καθώς και στην κορυφή στο κλειδί του γεφυριού όπου είναι και το πιο ευαίσθητο σημείο. Στη νότια πλευρά μόλις διακρίνεται χαραγμένος ένας μικρός σταυρός πάνω σε μια πέτρα. Η βάση του οδοστρώματος είναι κτισμένη από πέτρες του ποταμού. Στην πρόσβαση του γεφυριού και από τις δύο άκρες υπάρχει χώρος αναμονής. Αυτό διαπιστώνεται ότι υπήρχε έντονη δραστηριότητα κατά τον μεσαίωνα, γι’ αυτό λέγεται ότι ήταν ο κύριος άξονας που ένωνε την Πάφο με τις υπόλοιπες επαρχίες.

Μέχρι την ανεξαρτησία εξυπηρετούσε τις ανάγκες της περιοχής, συνδέοντας τα χωριά της δυτικής όχθης (Μηλικούρι, Βρέτσια, Άγιος Ιωάννης) με τα χωριά της ανατολικής όχθης (Άγιος Νικόλαος, Καμινάρια, Τρείς Ελιές). Τα παλαιότερα χρόνια το «Γεφύρι του Τζιελεφού», το χρησιμοποιούσαν  για να συνδέει τα χωριά της δυτικής όχθης, το Μηλικούρι, τα Βρέτσια και τον Άγιο Ιωάννη με τα χωριά στα Ανατολικά, τον Άγιο Νικολάο τα Καμινάρια και τις Τρείς ΕλιέςΦωτογραφία: Pantelis Nicolaides Photography

Φτάνοντας στο τουρκοκυπριακό χωριό Άγιος Νικόλαος, λίγο μετά τα Μανδριά, θα ακολουθήσεις τον κατηφορικό δρόμο που σε οδηγεί στο Γεφύρι του Τζιελεφού. Μια γλυκιά ηρεμία απλώνεται γύρω του! 

Η πυκνόφυτη βλάστηση που το περιβάλλει, μαζί με το κελάρυσμα του ποταμού, σε νανουρίζουν. Προς στιγμή, το μυαλό σου ταξιδεύει, κάνει βουτιά στο χρόνο, και θαρρείς πως ένας ιππότης θα ξεπροβάλει από τα βάθη της κοίτης του. Το νερό, ασταμάτητα γαργαλάει την κάθε πέτρα του, φτάνοντας στον υδατοφράκτη της Αρμίνου που αγναντεύεις μπροστά σου. Παλιά, το ονόμαζαν βάρβαρο γεφύρι και ο λόγος ήταν ο βρυχηθμός των ορμητικών νερών του, που ακουγόταν μέχρι τα γύρω χωριά! Αυτό το επιβλητικόγεφύρι, με τη μυτερή καμάρα, παραμένει μια ιδιαίτερα καλοδιατηρημένη κατασκευή. Κτίστηκε με πέτρες του ποταμού και στη νότια πλευρά του, μόλις που διακρίνεται χαραγμένος ένας μικρός σταυρός. Από το χώρο αναμονής, που υπάρχει στις άκρες του, συμπεραίνει κανείς ότι, κατά τον μεσαίωνα, παρουσίαζε έντονη δραστηριότητα, αφού λέγεται ότι ήταν ο κύριος άξονας που ένωνε την Πάφο με τις υπόλοιπες επαρχίες. Τώρα πια, έχει τη μαγεία και τη δύναμη να σε συνδέει νοερά, με το χτες και το σήμερα!

Φωτογραφία: Eleni Kkoli

Χαρακτηριστικό του γεφυριού του Τζιελεφού είναι το μεγάλο ύψος από την κοίτη του ποταμού, το μικρός πλάτος του οδοστρώματος, όπου δεν μπορούσαν τα ορμητικά νερά να φράσσουν το στόμιο του γεφυριού από ξεριζωμένα και κλαδιά και να δημιουργείται πίσω λίμνη, με αποτέλεσμα να παρασύρει και να καταστρέφει το γεφύρι. Τον ποταμό αυτό ονόμαζαν βάρβαρο. Έκανε ένα σατανικό θόρυβο και ακουγόταν μέχρι τα γύρω χωριά, όπου ο κόσμος ερχόταν εδώ και κρέμαζε κοφίνια από την κορυφή του γεφυριού για να πάρει τα χέλια που παρέσερνε το νερό.